2008 yılında Makina İmalat Sanayi Sektörü

 

Makina imalat sanayii sektörü, 2008 yılı ilk yarısında da ihracatını, diğer birçok sektöre göre daha fazla artırmış bulunmaktadır. TÜİK verilerine göre 2004, 2005 ve 2006 yıllarında gerçekleştirilen ihracat artışı 25 düzeyinde iken, bu artış 2007 yılında 33,9 ve 2008 ilk yarısında; miktar olarak 11, değer olarak ise daha yüksek ve 32,2 olmuştur. Bu başarı Türk firmalarının son yıllarda güncel teknolojileri uygulamaları, gelişmiş ve daha değerli modelleri imalat programlarına almaları, müşteri beklentilerine göre yeni bazı makinaların imalatını da gerçekleştirmeleri sonucu sağlanmıştır. Ayrıca, başta Rusya, Romanya, Polonya olmak üzere, günümüzde potansiyel pazar olarak görülen farklı ülke pazarlarına girme ve bu ülkelerdeki satışlarını artırma konusunda yaptıkları başarılı çalışmalarla gerçekleştirilmiştir. 2008 yılı ilk yarısında makina ithalatındaki artış ise 18,9 olmuştur.

 

İhracatın son yıllarda gösterdiği performans ile ihracatın ithalatı karşılama oranı da artmaktadır. Bu oran 2005 yılında 31,9 iken, 2006 yılında 34,3 ve 2007 yılında 38,7 olmuştu. 2008 ilk yarısında ise 40,5’e yükselmiştir.

 

Ülkemiz imalatçıları yukarda belirtilen rakamların çok daha yüksek değerlerine ulaşmak imkanına sahiptir. Ancak, döviz kurlarının olumsuz etkisi, hem ihracatçıyı zorlamakta, hem de ithalatı teşvik etmektedir. Makina imalatını son yıllarda geliştiren Çin, Hindistan dahil bazı ülkelerden, ucuz işçilik ve devlet destekleri sonucu düşük fiyatlarla ülkemize gönderilen makinaların yarattığı haksız rekabet, döviz kurlarının etkisi ile daha da olumsuz bir durum yaratmaktadır.

 

Döviz kurları yanında, özellikle küçük ve orta ölçekli firmaların banka kredilerine erişmekte karşılaştıkları zorluklar da ithalatı teşvik eden, yurt içinde imal edilen makinaların satışını zorlaştıran önemli bir faktördür. Herhangi bir sektörde yatırım yapan ve bu maksatla makina alan yatırımcılara, gelişmiş ülkeler ve Uzak Doğu ülkelerindeki Exim-Bank’lar 2 yıl ödemesiz 7 yıla kadar vadeli ve düşük faizli krediyi kolayca sağlamaktadır. Birden fazla makina alımında bu süre 10 yıla, hatta büyükçe projelerde 12 yıla kadar çıkmaktadır. Buna karşın ülkemizde bazı bankaların Makina İmalatçıları Birliği üyesi firmalara ve bunların müşterilerine sağladığı özel krediler 1 yılı ödemesiz 5 yılı geçmemektedir. Dolayısıyla yatırımcı makinasını dış kredi ile ithal ettiğinde, geri ödemesini uzun sürede yapmakta ve makinayı kullanıp kazandığı para ile ödemesini gerçekleştirmek imkanına sahip bulunmaktadır.

 

Diğer yandan, 2007 yılı ortalarından beri piyasada para dönüşünde yaşanan sıkıntılar nedeni ile bazı makina imalatçıları çok güvenilir müşteriler dışındaki alıcılara satış yapmaktan çekinir hale gelmiştir.

 

Belirtilen olumsuz etkiler sonucu 2007 yılı ortasından beri makina sektöründe bir imalat azalması olduğu gözlenmektedir. TÜİK verilerine göre bu azalma 2007 yılı Temmuz ayında -2,5 Ağustos ayında - 0,6 Eylülde - 2,1 Ekim’de - 1,9 Kasım’da 0 ve Aralık ayında da - 11,5 olmuştu. Maalesef aynı gidiş 2008 yılında da devam etmiş Ocak ayında 8 Şubat’ta 3,7 Mart’ta 3,9 imalat azalmasından sonra Nisan’da 2,1’lik bir artış olmuş ve Mayıs ayında ise tekrar 3,7’lik bir azalma gözlenmiştir. Buna paralel olarak kapasite kullanım oranı da 2007 yılı Mayıs ayında 79,4 iken bu değer Mayıs 2008’de 77,9’a gerilemiştir.

 

Aslında ihracatını 32,2 artıran bu sektörde imalat azalması yaşanması bir çelişki gibi görülmektedir. Ancak bu rakamlar bir kritik duruma işaret etmektedir. İmalatı içinde ihracatın payı yüksek olan firmalar ihracat artışına paralel olarak imalatlarını da artırmaktadırlar. Dolayısıyla önemli ölçüde ihracat yapamayan veya iç pazara yönelik çalışan ve hemen tümü KOBİ yapısındaki firmalar yukarda belirtilen yüzde birkaç’lık değerin çok üzerinde bir imalat azalması yaşamaktadırlar. KOBİ’lerin ülke ekonomisindeki önemi her platformda dile getirilirken bunların yaşadığı bu önemli sorunun iyi değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu firmaların içinde bulundukları durum, makinalarını geliştirmek, yeni modelleri devreye almak ve bu hedefe ulaşmak için tasarım bilgisine sahip mühendis istihdamı konusunda bir şey yapılmasına imkan vermemektedir. Yakın gelecekte bu tür kuruluşların bir kısmının bu platformu terk etmek zorunda kalmaları, önlenmesi zor bir gelişme gibi görünmektedir. Bu tür sorunların önemli kısmı makina sektörüne has olmayıp, diğer bazı sektörlerde de gözlenen bir durumdur.

 

 

TÜİK verilerine göre yılın ilk 7 ayında makina sektöründeki gelişmeler iyimser yorumlara imkan vermemektedir. Bir önceki yılın aynı ayına göre Ocak ayında 8 azalma gösteren imalat, Şubatta 3,7 Mart’ta 3 azalmış, Nisan ayında 2,1 artıştan sonra Mayısta 3,7 Haziran’da ise 12,5 bir azalma yaşanmıştır. Temmuz ayında saptanan 5,8’li artışa rağmen yılın ilk 7 ayındaki toplam imalatta, 2007 yılı aynı dönemine göre 3,6 mertebesinde bir azalma olmuştur. 2007 Temmuz ayında 76,2 olan kapasite kullanım oranı da Temmuz 2008’de 74,3’e gerilemiştir. Fiyat artışı ise Temmuz 2007-Temmuz 2008 döneminde, 12 ayda 3,69 olmuş ve enflasyonun önemli ölçüde altında kalmıştır. Bu değer, firmaların pazardaki konumlarını korumak için önemli fedakarlıklara katlandıklarını göstermektedir.

 

İç pazarda talepte gözlenen düşüş, firmaların ihracat çabalarını artırmalarına, çok düşük karlarla, hatta karsız fiyatlarla da olsa faaliyetlerini devam ettirmek için ihracat yapmaya zorlamaktadır. TÜİK verilerine göre ilk 7 ayda makina ihracatı (84 faslının tümü) 30,7 artmıştır. İthalattaki artış ise bu dönemde 17,9 olmuş buna karşın Temmuz ayı ithalat artışı 12,3’e gerilemiştir. Bu değerler ile 2008 yılı 8 ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı 44,5’a yükselmiştir. Bu oran 2005 yılında 31,9 iken, 2006 yılında 34,3 ve 2007 yılında 38,7 olmuştu. 2008 yılı sonu itibariyle bu değerin 50’ye erişmesi mümkün gözükmektedir.

 

Türk makina imalat sektörü, belirtilen değerlerden çok daha iyisini gerçekleştirme imkanına sahiptir, Ancak bir türlü değişmeyen düşük döviz kurları, her geçen gün ihracatı zorlaştırırken ithalatı teşvik etmektedir. Yatırım yapan ve bu maksatla makina alanlar için makinanın kalitesi, teknolojisi ve güvenilirliği fiyattan daha önemlidir. Ayrıca dünya makina pazarlarında bir devler rekabeti yaşanmaktadır. Bu durum dikkate alındığında, Türk makina imalatçılarının bu konularda ciddi bir başarı sağladıkları ve bu başarılarını da geliştirerek devam ettirdikleri görülmektedir.

 

Zaman zaman tekrarladığımız gibi, ihracat 30’lar düzeyinde artarken yurt içi imalatta az da olsa azalma yaşanması bir tehlikeye işaret etmektedir. Toplam satışları içinde ihracatın payı yüksek olan firmalarda ihracatın katkısı ile imalatta artışlar olmaktadır. Dolayısıyla TÜİK verilerinde gözlenen imalat azalması, henüz ihracata yönelmemiş, daha çok iç pazar için imalat yapan ve hemen tümü KOBİ yapısındaki firmaların pazardaki konumlarını korumada ciddi sorunlar yaşadıklarına işaret etmektedir. Bu gidiş ülkemizdeki makina imalatının orta ve büyük ölçekli firmalarda yoğunlaşmasına, küçük firmaların bu imalat konusundan çıkmalarına neden olabilecektir.

 

Ekonomistlerin dünyadaki durum ve 2008 ikinci yarısı ile 2009 yılına ait beklentileri ise yakın geleceğin biraz daha zor olacağına işaret etmektedirler. Ülkemizin önemli ihraç pazarlarında ekonomilerde yaşanabilecek yavaşlama, yatırımlarda azalmaya ve makina talebinde bir düşmeye neden olabilecektir. Sayın Serhat Gürleyen’in Dünya Gazetesindeki yazısı şu bilgileri vermektedir: Bir süredir ABD ekonomisinde bir yavaşlama yaşanmaktadır. Bu yavaşlamanın da etkisi ile EURO bölgesinde 2008 ikinci çeyreğinde 0,2’lik küçülme olmuştur. İspanya, İrlanda ve İngiltere’den sonra Almanya’da da bir durgunluk başladığı gözlenmektedir. Japonya’da da yılın ikinci çeyreğinde 2,4’lük bir küçülme olmuştur. Küresel ekonomideki yavaşlamanın 2008 yılı ikinci yarısında da devam edeceği tahmin edilmektedir. 2007 yılında dünya ekonomisinde 5 seviyesinde olan büyümenin 2008’de 4,1 ve 2009’da da 3,9 olması beklenmektedir.

 

Şu anda gelişmekte olan ülkelerdeki göstergeler iyimserliğin korunmasına neden olmakta ise de, bu ülkelerin çoğu, bizim makina ihracatımız için henüz büyük önem taşımamaktadır. Yurt içi pazarda 2007 yılından beri, bir iki ay hariç her ay bir imalat azalması yaşanması, bu olumsuzluğun 2008 yılı ilk 7 ayında da devam etmesi, döviz kurlarının ihracatı zorlaştırmaya ve ithalatı teşvik etmeye devam etmesi ise yakın gelecek için fazla olumlu bir görünüm vermemektedir.

 

 

 

27-30 Kasım 2008 tarihlerinde CNR Expo Fuar Alanında Sine Fuarcılık tarafından düzenlenecek EF 2008 Endüstri Fuarı (makina ve otomasyon) bu yıl, daha öncekilere göre çok daha fazla katılım ile ve yaklaşık 30.000 m2 alanda açılacak. Çok çeşitli makinalar, makina aksamı, makina sektörünün girdileri olan malzemeleri kapsayan fuarın yurt içinden ve dışından önemli sayıda ziyaretçi çekeceği anlaşılmaktadır. Bilindiği gibi bu fuar, 2008 yılında ülkemizde düzenlenen en büyük makina ve otomasyon fuarı niteliğindedir ve bu yıl Makina İmalatçıları Birliğinin yurt içinde desteklediği tek fuardır.

 

Fuarla eş zamanlı olarak organize edilecek olan Türkiye Endüstri Zirvesi, yerli ve yabancı değerli akademisyenlerin, seminer ve konferansları ile sektörde olan son gelişmelerin, projelerin aktarılacağı önemli bir platform olacaktır.

 

Fuarla ilgili detaylar ve şu ana kadar katılmak için başvuruda bulunan firmaların listesi MİB’in web sayfasında yer alana EF Fuarı amblemi tıklanarak görülebilir.

 

 

 

İki yılda bir yapılan EMO fuarı, 1999 yılından beri MİB’in işbirliği ile düzenlenmektedir. 2009 yılında EMO Fuarı, İtalya’nın Milano kentinde, 05-10 Ekim 2009 tarihinde ve yeni fuar alanında gerçekleştirilecektir. Bilindiği gibi EMO Fuarlarının Türkiye’deki tek temsilcisi Makina İmalatçıları Birliğidir. Başvuruların MİB kanalı ile yapılması gerekmektedir. Fuar idaresine doğrudan gönderilecek başvurular iade edilmektedir. Başvuru formları, daha önce EMO Fuarına katılmış olan firmalara Ekim ayı başında gönderilecektir. İlk defa katılacak veya başvuru formları ulaşmayan firmalar bunları Ekim ayı başından itibaren MİB’den sağlayabileceklerdir.

 

Fuara; takım tezgahı, tezgah aksam ve parçası, takımlar ve takım tutucuları, ölçü ve kalite kontrol cihaz ve aletleri, yüzey işleme, kaynak makinaları, robotlar, otomasyon, montaj aparatları, fabrika donanımı imalatçıları katılabilmektedir.

 

Stand ayrımında ülkelerdeki Birliklere üye olan firmaların ayrıcalığı bulunmaktadır. Daha önceki yıllarda olduğu gibi 02 Aralık 2008 tarihine kadar başvurularını yapan, MİB üyesi olan ve depozitolarını ödeyen firmalara stand ayırımında öncelik tanınacak, bu tarihten sonra başvuranlara, ilk dağıtım sonrası kalan yerlerden tahsis yapılacaktır. Çıplak stand m2 fyatı 289 € + KDV’dir. İtalya’da konaklama ve fuarla ilgili bazı harcamalarda ödenen KDV iade edilmektedir. Bu konuda detay bilgi başvuru kitaplarında yer almaktadır.

 

Makina İmalatçıları Birliği, gerek fuar katılımcıları, gerekse ziyaretçiler için özel seyahat programı hazırlayacak ve üyelerine duyuracaktır.

 

 

İstanbul Sanayi Odası tarafından yapılan değerlendirme sonucunda saptanan, Türkiye’nin 500 Büyük Firması Listesinde yer alan MİB üyeleri:

 

·         HEMA ENDÜSTRİ A.Ş.

·         HİDROMEK HİDROLİK VE MEKANİK İM. SAN VE TİC. LTD. ŞTİ.

·         DURMAZLAR MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş.

·         COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA END. VE TİC. A.Ş.

·         ŞAHİNLER METAL MAKİNA ENDÜSTRİ A.Ş.

·         BAYKAL MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş.

 

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından hazırlanan Bursa’nın 250 Büyük Firması Listesinde yer alan MİB üyeleri ise:

 

·         DURMAZLAR MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş.

·         COŞKUNÖZ METAL FORM MAKİNA END. VE TİC. A.Ş.

·         BAYKAL MAKİNA SAN. VE TİC. A.Ş.

·         ERMAKSAN MAKİNA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

·         AKYAPAK MAKİNE SAN. VE TİC. A.Ş.

·         ŞAHİNLER METAL MAKİNA ENDÜSTRİ A.Ş.

 

Üyelerimizi kutlar, başarılarının devamını dileriz.