AB’nin yeşil ve dijital dönüşümü için kritik önem taşıyan, net sıfır emisyonlu sanayi, dijital sanayi, havacılık ve savunma sektörleri için elzem ham maddelerin güvenli ve sürdürülebilir tedarikini sağlayacak çerçeveyi oluşturmayı amaçlayan Kritik Ham Maddeler Yasa tasarısı yayımlandı.
AB’nin yeşil ve dijital dönüşümü için kritik önem taşıyan, net sıfır emisyonlu sanayi, dijital sanayi, havacılık ve savunma sektörleri için elzem ham maddelerin güvenli ve sürdürülebilir tedarikini sağlayacak çerçeveyi oluşturmayı amaçlayan Kritik Ham Maddeler Yasa tasarısı yayımlandı.
AB Komisyonu tarafından yayımlanan Kritik Ham Maddeler Yasa Tasarısı, AB'nin kritik hammaddeler tedarikinin güvenli ve sürdürülebilir şekilde gerçekleşmesini sağlamak için güvenli ve esnek AB kritik hammadde tedarik zincirleri oluşturulması hedefiyle öncelikli eylemleri sıralıyor.
Ham madde tüketiminin %10’unun Avrupa’dan sağlanması hedefleniyor
Güncellenen kritik hammaddeler listesinin yer aldığı yönetmelik tasarısı ile yerel kapasite ve 2030 yılına kadar AB tedarikinin çeşitlendirilmesi için şu kıstaslar belirleniyor:
• AB'nin yıllık tüketiminin en az %10'unun Avrupa’dan çıkarılmasının sağlanması;
• AB'nin yıllık tüketiminin en az %40'ının Avrupa’da işlenmiş olması;
• AB’nin yıllık kritik hammadde kullanımının %15’inin geri dönüşümden sağlanması;
• Kritik hammadde işleme sürecinin herhangi bir aşamasına ilişkin olarak ve her bir stratejik hammadde için AB’nin yıllık tüketiminde üçüncü ülkeye bağımlılığının azami %65'i aşmaması;
Yasa tasarısının belirlediği hedefler ve bunlara erişim için önerilen araçlar ise şöyle:
• AB ülkelerinde gerçekleştirilecek kritik hammadde projeleri için izin süreçlerinin sadeleştirilmesi hedefleniyor. Stratejik öneme göre seçilen belirli projeler için finansmana erişim desteği sağlanması ve izin sürelerinin kısaltılmasının mümkün olabileceği; bu kapsamdaki hammadde çıkarma izinlerinin azami 24 ay, işleme ve geri dönüşüm izinlerinin 12 ay içinde tamamlanmasının sağlanacağı belirtiliyor.
• Barındırdıkları jeolojik kaynakların araştırılması amacıyla AB ülkelerinin ulusal programlar geliştirmesi gerekliliği getiriliyor.
• Bazı büyük şirketlerin stratejik hammadde tedarik zincirlerini denetleme ve stres testi uygulaması gerekiyor.
• AB’nin dış ortaklarıyla bu alandaki işbirliğinin güçlendirilmesi hedefiyle Küresel Geçit Programı’ndan (Global Gateway) sağlanacak kaynak ile ortak ülkelerin kendi çıkarma ve işleme kapasitelerini geliştirmelerine olanak sağlanıyor.
Kritik ham madde için zengin atıklar geri dönüştürülecek
• Kritik hammadde açısından zengin atıkların toplanma süreçlerinin iyileştirilmesi ve ikincil kritik hammaddelere geri dönüşümü sağlamak için ulusal düzeyde önlemler alınarak ve uygulamaya konulması gerekliliği ortaya konuluyor.
• Sürdürülebilir Yatırımların Kolaylaştırılması Anlaşmaları ve Serbest Ticaret Anlaşmaları ağını genişletmek isteyen, benzer yaklaşımdaki tüm ülkeleri içeren “Kritik Hammaddeler Kulübü” oluşturulması dahil olmak üzere ticaret alanındaki eylemlerin hızlandırılması ve haksız ticaret uygulamalarıyla mücadele için Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) güçlendirilmesi öneriliyor.
“AB kritik ham madde tedarikinde, kendi kendisine yeterli olamaz”
AB Komisyonu, kritik hammadde tedarikinde AB’nin asla kendi kendine yeterli olamayacağı ve tüketiminin büyük bir kısmının ithalata dayalı olmaya devam edeceği tespitini paylaşıyor.
Önümüzdeki dönemde kritik hammaddelere yönelik talebin giderek artacağı tahmin edilirken, Avrupa’nın üçüncü ülkelerden tedarike büyük ölçüde bağımlı olduğu, ekonomik direncin artırılması için AB’nin stratejik bağlılıklarının olduğu noktalardaki tedarik zinciri risklerini ele alan bir yaklaşım izlemesi gerektiği belirtiliyor.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
