Çelik Sektörüne enerji tasarrufu ve ürün kalitesi sağlıyoruz

İntekno geliştirdiği hurda seperatörü sayesinde, yılda yaklaşık 32.2 milyon ton hurda işleyen demir çelik sektörüne milyonlarca dolar kazandırıyor. Günde 3 bin ton hurda eleme kapasitesine sahip seperatör, fire oranını yüzde 1’lerin altına çekerken özel mıknatısları sayesinde bakır ve alüminyum gibi değerli metallerin de geri kazanımına olanak sağlıyor.

“İtalyan SGM firmasıyla geliştirdiğimiz inovatif seperatörümüz sayesinde hem çeliğin kalitesini artırıyor hem de işletmelerde fazla enerji sarfiyatının önüne geçmiş oluyoruz” şeklinde konuşan İntekno Genel Müdürü Kıvanç Güngör ile gerçekleştirdiğimiz röportajımızı sizlerle paylaşıyoruz.

Bizlere kısaca kendinizden bahseder misiniz?

1982 İstanbul doğumluyum. İstanbul Teknik Üniversitesi Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü’nü bitirdim. Aslında aklımda Metalürji Mühendisi olmak yoktu. O zamanlarda Metalurji Mühendisliği de çok bilindik bir meslek değildi. Fakat o zamanın şartları, almış olduğumuz puan, aynı zamanda çok yakın bir akrabamızın da Çolakoğlu Metalurji’de bir yönetici olmasından dolayı kendisinin de telkinleri ile bu bölümü yazdım ve Metalurji Malzeme Mühendisliği Bölümü’nden mezun oldum. Kendimi fabrika ortamından ziyade ticaret ortamına yakın hissettiğimden dolayı İngiltere’de Exeter Üniversitesi’nde işletme Master eğitimi aldım. 1 senelik bir programdı bu. Bu programdan mezun olduktan sonra Türkiye’ye döndüm ve askerlik görevimi yerine getirdim. Sonrasında İntekno’da çalışmaya başladım. İntekno ile tanışıklığım az önce de bahsettiğim Çolakoğlu’nda görev alan bir tanıdığımız vasıtasıyla gerçekleşti. İlk olarak Satış Mühendisi olarak göreve başladım sonrasında ise Satış Müdürü oldum. Şu anda ise Satış ve Pazarlama’dan Sorumlu ve genel olarak tüm operasyonlardan sorumlu Genel Müdür olarak görevime devam ediyorum.

İntekno ve Türkiye’de faaliyete başlama süreci hakkında bizleri bilgilendirir misiniz?

İntekno 1987 yılında Amerika’da kuruldu. 1991 yılında ise İntekno Türkiye olarak faaliyetlerine başladı. Amerika’daki firma halen çalışmalarını sürdürüyor.

Şu anda belli başlı aktivitelerimizi orada devam ettiriyoruz. İntekno, Türkiye’ye geldiğinde demir çelik sektöründeki projelerle 1991 yılında çalışmalarına başladı. Şirketimizin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Halil Kulluk Bey’in esas alanı otomasyon, robotik ve yapay zeka konularıdır. Bu konuların özellikle demir çelik sektöründe uygulamalarını gerçekleştirmiştir. Türkiye’de ilk, dünyada üçüncü olarak uygulanan kimyasal pota metalürji istasyonu sistemini Japon Sumitomo firmasıyla birlikte İsdemir’de uygulanmıştır. Aynı tesis daha sonra Erdemir’de de kurulmuştur. Aynı zamanda Türkiye için hala çok önemli bir proje olan Tunçbilek kömür yıkama tesisini Amerikalı CLI Corporation ve Tekfen İnşaat ile birlikte TKI için Tunçbilek tesislerinde gerçekleştirilmiştir. Halil Bey oradaki projeleri Türkiye’ye getirdiğinde burada kabul göreceğini anlamıştı bu bağlamda önce madencilik alanında yaptığı bir projeyle kömür yıkama tesisi, daha sonra demir çeliğe yoğunlaşarak demir çelik sektörüne yurtdışından ekipman, hammadde, danışmanlık hizmetleri sağladı. Ben ise 8 yılı aşkın bir zamandır İntekno’da çalışıyorum ve elimizden geldiğince demir çelik sektörüne verebileceğimiz katkıyı sağlamaya çalışıyoruz.

Biraz da İntekno’nun Türkiye’deki faaliyetlerinden bahseder misiniz? İntekno Türkiye’de hangi önemli projelerde yer aldı?

En önemlilerinden biri Erdemir’deki levha haddehanesidir. Erdemir’in tarihinde ikinci el olarak satın aldığı ilk projedir bu. O zamana kadar Erdemir hiç ikinci el bir ekipman almamıştı.

2004 yılında bu ikinci el makinanın satışını gerçekleştirdik. Amerika’da ikinci el ekipmanların satışını yapan TDI firmasıyla beraber bir haddehaneyi komple ikinci el olarak satışa hazır hale getirip bu ikinci el makinanın satışını gerçekleştirdik. Kardemir’deki ray haddehanesinin fizibilitesi 2004 yılında Quad ve US Steel ile beraber yapılmıştır. Bunun dışında çelikhanelerde, ark ocaklarında köpüklü cüruf teknolojisinde Amerika’da sunumlar yapıldı ve bu köpüklü cüruf teknolojisi Amerika’da anlatıldı. Bu teknolojinin Türkiye’de yaygın olarak kullanılmasında İntekno’nun önemli katkıları olduğunu söyleyebiliriz.

Peki günümüze baktığımızda İntekno demir çelik sektörüne yönelik ne tür hizmetler veriyor?

İntekno olarak firmalara proje ve danışmanlık hizmetleri veriyoruz. Bunun yanı sıra İntekno’nun günlük hayatını idame ettirebilmesi için yaptığı çalışmalar da bulunuyor. Mesela firma olarak elektrot satışı gerçekleştiriyoruz. Bu konuda da 1997 yılında Romanya’daki Electrocarbon adlı bir elektrod fabrikasının özelleştirilmesi esnasında Halil Bey belli şartlarla anlaşma imzalayarak o firmanın 2 yıl boyunca patronluğunu yaptı. Kendisi ve ekibi ile çalışmalarını sürdürdü ve neticesinde belli analizler elde etti. Fakat 2 yıl sonunda kendi yaptıkları analizlerle firmanın analizleri arasında farklılıklar ortaya çıkınca anlaşma sona erdi. Bu konu elektrot konusunda İntekno’nun ilk adımlarıydı ve 1997 yılından bu yana halen elektrot satışını başarılı bir şekilde gerçekleştiriyoruz.

Bu elektrotlar nerelerde kullanılıyor?

Bu elektrotlar demir çelik üretiminde kullanılıyor. Hurdadan demiri üretirken bir ark ocağında üretiliyor hurdalar. Bu hurdanın eritilmesi esnasında bir ark yaratmak için o ocağın içerisine genellikle 3 adet elektrot konuluyor ve o 3 elektrot arasından geçen akım vasıtasıyla ayrıca bir enerji gelerek kimyasal enerjiyle beraber hurdanın eritilmesi sağlanıyor.

Elektrotun dışında demir çelik sektörüne yönelik farklı ürün satışlarınız var mı?

Biz İntekno olarak sektöre yenilik kazandırabilecek şeylerin peşindeyiz. Danışmanlık hizmetlerimizi başarılı bir şekilde sürdürüyoruz. Bir ürün alınırken, bir yatırım yapılırken en mantıklı olan hangisiyse müşterilerimizi ona yönlendiriyoruz. Ayrıca satın alınan bir ürünün devreye alınması konusunda ne tür zorluklarla karşılaşır? Bunların üstesinden gelebilmek için neler yapılmalıdır? gibi soruların cevabında müşterilerimizin çözüm ortağı durumundayız. Kütük taşlama makineleri, abrasif kesme makineleri, merdane denetleme sistemleri ve bunların dışında özlü teller, bakır kalıplar, merdanelerin satışını da gerçekleştiriyoruz.

Bu danışmanlık hizmetlerinizi kimlerle veriyorsunuz? Kadronuzda kimler var?

Yaklaşık 10 kişilik bir danışman kadromuz var. Hepsi de yabancı; alanında uzman isimlerdir. Projenin durumuna göre o kişilerle iletişim haline geçilir ve o kişilerin Türkiye’de var olan projelere destek vermesi sağlanır.

Çelikhane konusunda, ark ocakları konusunda danışmanlık hizmetleri veriyor musunuz? Komple entegre tesisin tamamına bu hizmeti verebilecek kapasiteniz var mı?

Komple entegre tesisin tamamına danışmanlık hizmeti verebilecek kapasiteye sahibiz. Bunu dediğim gibi genellikle Amerika’daki çözüm ortaklarımız olan firmalar ile beraber sağlamaktayız. Örneğin, Quad Engineering firması daha çok haddehane tarafına yoğunlaşmış bir firma. Çelikhane tarafında ise Türkiye’deki çözümler zaten gayet iyi seviyede. Ülkemizdeki bir çok firma sıfırdan bir çelikhane kurabilecek konuma geldi. Bizler de sıfırdan çelikhane hizmeti veren firmalara danışmanlık hizmeti veriyoruz. Üretilme esnasında bazı püf noktalar vardır. O püf noktalarda firmalar bizlere danışıyor. Bizler de danışmanlık hizmetlerini başarılı bir şekilde veriyoruz.

İntekno’nun Türkiye’ye kazandırmış olduğu son ürün hurda separatörü… Bu ürüne nasıl ulaştınız? Türkiye’ye nasıl getirmeye karar verdiniz?

İntekno yıllar önce hurda ticareti yapmış bir firmadır. Dolayısıyla hurdaya yakın bir firmayız. Hurda, bir demir çelik tesisinin üretim maliyetinin yaklaşık % 80’ini kapsıyor. Nihayetinde hurda, demir çelik tesisinin en önemli girdisidir. Hurdanın %70 – 80’i ithal ediliyor. Zaten dünyanın en büyük hurda ithalatçısıyız. Hurdanın bu kadar önemli olduğu bir durumda biz de hurdaya nasıl bir katma değer kazandırabiliriz diye düşündük ve çalışmalarımıza bu yönde başladık. Bilindiği üzere Türkiye’de ithal edilen hurdanın büyük çoğunluğu HMS1 – HMS2 hurdası. Büyük ebatlı hurdaları herhangi bir makinanın içerisinde ayrıştırarak içerisindeki empürite oranlarına ayrıştırmamız çok kolay olmuyor.

Demir çelik fabrikalarının hepsi bu konunun farkında olduğu için her demir çelik fabrikasının hurda sahalarının içinde muhakkak ufak da olsa hurda ayrıştırmaya benzer bir sistem vardır.

Burada hurda ayrıştırmasını yapıyorlar ama büyük hurdaların ayrıştırmasını gerçekleştiremiyorlar. Biz de SGM firmasıyla oturup düşündüğümüz zaman bunun için büyük tonajlara hitap eden magnet tasarlamamız gerektiğini düşündük. Firmanın öncelikle HMS hurdalarının titreşimli bir masa-dan geldikten sonra çekilebilip temiz olanın bir tarafa kirli olanın da diğer tarafa ayrılmasını sağlayan bir sistem geliştirdik. Bu sistemin de kalbi manyetik tamburdur. Ve neticesinde SGM firması bunu üretti. Tüm parçaları İtalya’dan getirmek mümkün değildi. Bazı kritik parçaları Türkiye’de üreterek bu sistemi devreye aldık.

Kritik parçalardan bazılarının paslanmaz çelik olması lazım ki tamburla etkileşime girmesin. Veya titreşimli masaların bazı kısımlarının aşınmaya dayanıklı – mukavemeti yüksek malzemeden olması lazım ki malzeme düştüğü zaman oraya bir zarar vermesin. Bu tarz püf noktaları İtalya’da SGM firmasında üreterek bu sistemin satışını gerçekleştirdik ve ilk satışımızı anahtar teslim şeklinde Yolbulan Baştuğ firmasına yaptık. Daha sonra bu sistemin Türkiye’de tanınmasını sağlayan satışımız gerçekleşti. Bu da Çolakoğlu’na yaptığımız satışla oldu. Sonrasında sistemimizi kontrol etmek için firmaya yaptığımız ziyarette çok memnun kaldıklarını öğrendik. Devamında Ege Çelik firmasına bu sistemi verdik. 2015 yılının başında da Yeşilyurt firmasında sistemimiz devreye alınacak.

Bu sistemin öncelikle firmalara, sonrasında ise ülkeye olan faydalarından bahseder misiniz?

İtalyan SGM firmasıyla geliştirdiğimiz inovatif seperatörümüz sayesinde hem çeliğin kalitesini artırıyor hem de işletmelerde fazla enerji sarfiyatının önüne geçmiş oluyoruz. İntekno, İtalyanlarla ortak geliştirdiği hurda seperatörü sayesinde, yılda yaklaşık 32.2 milyon ton hurda işleyen demir çelik sektörüne milyonlarca dolar kazandırıyor. Günde 3 bin ton hurda eleme kapasitesine sahip seperatör, fire oranını yüzde 1’lerin altına çekerken özel mıknatısları sayesinde bakır ve alüminyum gibi değerli metallerin de geri kazanımına olanak sağlıyor.

Üretim için kaliteli hurda temin eden demir çelikçiler seperatörün bu özelliği sayesinde tonu yaklaşık 2 bin dolar olan alüminyum ve tonu yaklaşık 6 bin dolar olan bakırdan da ekstra kar elde etmiş oluyorlar. Uluslararası normlara göre demir çelik hurdasında yüzde1-1.5 arasında empürite (kirlilik-saflığı bozan malzeme) normal kabul ediliyor. Hurda tedarikçilerinin zaman zaman su, taş, toprak gibi malzemelerin hurdaya karıştırılmasına göz yummaları sebebiyle empürite oranları yüzde 10’lara kadar çıkabiliyor. Empüritenin fazla olması, hurdadan elde edilen çelikte kalitesizliği artırıyor.

Kaliteyi artırmak için bu kez kimyasal malzemeler daha fazla kullanılıyor. Ürünü daha saf hale getirmek için kullanılan enerji miktarı artıyor. Bu da demir çelik üreticilerini zarara uğratıyor. İntekno, özellikle demir çelik sektörüne teknoloji transfer eden bir şirket. Daha önce İtalya’dan hurda eleme için manyetik tambur getirmiştik. Uygulamada problemleri görünce proje aşamasında İtalyanlarla işbirliği yaparak İnovatif bir ürün ortaya çıkardık.

Bizim geliştirdiğimiz seperatör sayesinde alınan hurdalardaki fire oranları net olarak ortaya çıkınca demir çelik üreticileri tedarikçilerle bu fire oranları üzerinden anlaşmalarını revize ederek yeni anlaşma imzaladılar. Böylece bundan sonra doğacak zararların da önüne geçmiş oldular.

Sistemin ayrıştırma kapasitesi konusunda bilgi alabilir miyiz?

HSM sisteminin 2 türü vardır. Tamburun küçüklüğü veya büyüklüğüne göre kapasite belirleniyor. Tambur küçük olursa 1.5 metre çapında ve 2.5 metre uzunluğunda bir tambur olduğu zaman saatte 100 tonluk bir temizleme gerçekleştirebiliyor. Tanbur 1.8 metre çapında ve 3 metre uzunluğunda ise o sistemde saatte 150 tona kadar çıkıyor. Sistem; sipariş aldıktan sonra 4-5 ay içerisinde ilgili firmaya teslim edilip, devreye alınabiliyor.

İntekno olarak bundan sonraki dönemlerde Türkiye’ye yeni bir ürün getirme planınız var mı? Demir Çelik sektöründe yeni çözümleriniz olacak mı?

Mevcut ürün projelerimiz devam edecek. Hurda temizleme sisteminin her firmada olmasını temenni ediyoruz. Bu sistemin hem firmalara hem de ülke ekonomisine büyük katkıları var. Çünkü ülkeye giren her 100 ton hurdada 5 tonu kirli çıkıyor. Bu kirliliğin önlenmesi de son derece önem arz ediyor. Böylece hem hurdacılar bilinçleniyor hem de alıcılar.

Sizce Türk demir çelik sektörünü 2015 yılında neler bekliyor?

Sektöre baktığımızda 2014 yılının çok parlak geçmediğini görüyoruz. Fakat yeni bir yılda yeni bir başlangıçla sektörümüze hareketlilik gelecektir diye düşünüyorum. 2015 yılında firmaların ürün çeşitliliğini arttırıcı ve kaliteli çelik üretmeye yönelik adımlar atacaklarını ve yatırımlarını bu doğrultuda planlayacaklarını düşünüyorum.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.