Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkan Yardımcısı Uğur Dalbeler ile demir-çelik sektörünün 2023 değerlendirmesi ve 2024 hedef ve beklentilerine dair gerçekleştirdiğimiz röportajı sizlerle paylaşıyoruz.
Demir-çelik sektörü için 2023 nasıl geçti?
Çin’in yıllık 60 milyon ton ihracatını 90 milyon tona çıkarması piyasaları etkiledi
Türkiye demir çelik sektörü 2023 yılını 2022’ye göre ihracat ve üretimde kayıplar yaşayarak tamamladı. Hem global etkenler hem de yaşadığımız deprem felaketi hem ihracatımızı hem de üretimimizi olumsuz etkiledi. Özellikle Çin ekonomisinin yaşadığı sorunlardan kaynaklı çelik sektörünün iç pazarda büyümemesi yani çeliği iç piyasada tüketememesi Çinli çelik üreticilerini yoğun bir şekilde ihracata yönlendirdi. 2016 yılından bu yana Çin’in ihracatı 60 milyon ton seviyelerinde iken 2023’te bu rakam 90 milyon tona çıktı. Çin’in agresif ihracat hamlesi piyasaları aşağı çekti.
ABD ve Avrupa’da talep çok düşük seyrediyor
2023 dair başka bir hususta enflasyonun yükselmesinden kaynaklı enflasyonu aşağı çekmek için faiz artışlarına gidildi buda talebin düşmesine yol açtı. ABD ve özelikle AB’de de talep çok düştü. AB’de çelik üretimi yüzde 10, Türkiye’de ise yüzde 16’ya yakın bir düşüş oldu. Üretimde en çok düşüş yaşayan ülkelerden biri Türkiye oldu.
Çin, Rus çeliğini iç pazarda kullanıyor kendi çeliğini yüksek fiyatlardan ihraç ediyor
Çin özellikle Rusya’ya uygulanan ambargolardan ihracat pazarının daralmasını fırsata çevirerek Rusya’dan ucuza aldığı çelik ürünlerini iç pazarında kullanırken kendi ürünlerini de daha iyi fiyatlara ihracat pazarlarına yönlendirdi. 2016 yılından bu yana Çin’in ihracatı 60 milyon ton seviyelerinde iken 2023’te bu rakamı 90 milyon tona çıkardı. Çin’in agresif ihracat hamlesi piyasaları aşağı çekmesine yetti.
Demir-çelik sektörü 2024’e nasıl başladı? 2023 kayıplarını telafi edebilecek mi? Geçen bir aylık sürede talep ne yönde ilerliyor?
Geçen bir aylık süreçte talepte henüz bir kıpırdama yok. Yalnız AB’de düşen üretimden kaynaklı bize yönelen bir talep var ama 2023’ün kayıplarını telafi edecek düzeyde değil. 2021 ve 2022’deki 20 milyon tonluk ihracat seviyesine yeniden ulaşılması zaman alacak. Ancak geçmiş yıllarda olduğu gibi bu yılda Çin’in atacağı adımlar sektörün seyrini belirleyecek. Çin’in politikaları Yeni yılından itibaren toplanacak Parti Kongresinde belirlenir. Bu kongrede eğer iç pazarın tüketimi artırılmaya yönelik bir karar çıkar ve üretim kısmanın yanı sıra ihracatı 60 milyon ton seviyesine çekerler ise bu durum piyasalara olumlu yansır.
Faiz indirimlerinin başlaması sektörde canlılığı artıracak
Bir ikinci durum ise ABD ve AB’de enflasyonun düşmesiyle beraber faiz indirimlerinin 2024’ün ikinci yarısından itibaren başlaması sektörde canlılığı artıracak. 2024 yılı öngörüm 2023 yılından farklı olmayacak. Bu yıl ihracatta 14- 15 milyon ton seviyelerine yakın bir rakama ulaşabiliriz. Çünkü ihracatımızda öne çıkan pazarlarımız AB ve ABD’de talep çok düşük seyrediyor ve korumacılık önlemleri de devam ediyor. Bunun yanında Çin’in agresif ihracat politikası Uzak Doğu pazarlarımızı da olumsuz etkiledi. Asya pazarlarından tamamen çıktık, Güney Amerika’da, Afrika’da da en büyük rakibimiz Çin.
İsrail-Filistin savaşı ve Kızıldeniz Krizinin sektöre yansımalarını değerlendirebilir misiniz?
İnşaat çeliğinde önemli ihracat pazarlarımız İsrail ve Yemen
İnşaat çeliğinde bir numaralı ihracat pazarımız İsrail’di iki numaralı pazarımız ise Yemen. Halen bu ülkelerde talep var İsrail’e, Filistin’e ve Yemen’e özellikle inşaat çeliği gidiyor. Ama buralarda devam eden savaş ve Kızıldeniz Krizi ihracatı olumsuz etkileyebilir.
İhracatta en çok düşüş hangi kalemlerde oldu?
İnşaat çeliğinde kayıp yüzde 35
Demir çelik ihracatında inşaat demiri en çok düşüş gösteren alan oldu ve 2023’ü yüzde 35 kayıpla tamamladı. Yassı çelik ihracatında da kayıp yüzde 30’a ulaştı.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
