Dünyanın 8inci büyük demir çelik üreticisi konumunda bulunan Türkiye, COVID-19 salgını sürecinde yassı madde mamulleri, alaşımlı ürünler, profiller ve paslanmaz sac gibi demir çelik ürünlerinde gümrük verileri oranlarını yüzde 5 düzeyinde artırdı.
Salgınla birlikte sanayi tesislerinin üretimini azaltması ve son süreçte dünya genelinde ihracat pazarlarındaki ülkelerin gümrük duvarlarını haksız bir şekilde yükseltmesi sektör temsilcilerinin önündeki en büyük sorunların başında geldi. Artan girdi maliyetleri de bu sıkıntılı süreçte yerli üreticiyi olumsuz etkiledi. Bazı ürün gruplarında miktar olarak yaşanan artış, yükselen girdi maliyetleri nedeniyle değere yansımadı. Demir çelik üreticileri, hem vergi duvarını aşmak hem de pazarda rekabet edebilecek üretim koşullarını sağlamak için fiyatları düşürmek zorunda kaldı.
Türkiye çelik üretiminde Avrupa’nın lideri
Pandeminin gölgelediği 2020’nin ilk yarısında dünyanın çelik üretim rakamlarına bakıldığında Türkiye’nin çelik üretimi geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 4,1 oranında azalış gösterdi. Covid-19’un etkileriyle nisan ve mayıs aylarında sert düşüşler yaşayan yerli ham çelik üretimi, normalleşmenin etkisiyle haziran ayında yeniden artış ivmesi yakaladı. Haziranda Avrupa ülkeleri arasında Almanya’yı geride bırakarak en fazla çelik üreten ülke olan Türkiye, yeni normalin başlangıcı sayılan bu aydaki yükselişine rağmen önceki aylardaki kayıplarını telafi etme şansı bulamadı. Türkiye’nin 2020 yılı Ocak-Haziran dönemindeki çelik üretimi 696 bin ton azalarak 16 milyon 290 bin ton düzeyinde kaldı.
Haziranda siparişler arttı, motivasyon yükseldi Yeni normalin başlangıcı sayılan haziran ayı Türkiye genelinde hem demir ve demir dışı ürünlerde hem de çelik ürünlerinde bekleyen talebin siparişe dönüştüğü bir ay oldu. Özellikle demir çelik sıcak, yassı kaplama ve inşaat aksamlarında yüzde 50’nin üzerinde artış yakalayan sektör paydaşları elde edilen rakamlarla motivasyonunu yükseltti. Salgının etkilerinin sert olduğu süreçte İtalya pazarında ciddi kayıplar yaşayan ihracatçı firmalar normalleşme ile birlikte bu ülkeye ihracatta yüzde 55’e varan artışlar yakaladı. Haksız bir şekilde vergileri yükselten sonrasında ise bu oranları düşüren ABD’ye yönelik ihracatta ise yüzde 86’lık artış dikkat çekti.
Yeni normalde vites yükselten sektör, Avrupa Birliği’nin 1 Temmuz-30 Eylül dönemi için inşaat çeliği, demiryolu malzemesi ve kutu profiller için uyguladığı kota miktarını birinci ayın sonuna gelmeden doldurdu. Organik kaplamalı levha, profil ve filmaşin gibi ürünlerde de kotaların yüzde 90’ından fazlası temmuz ayı sonu itibariyle kullanıldı.
ADMİB Irak, Almanya, İtalya ve Belçika pazarlarında ihracat oranlarını artırdı
2020 yılının Ocak-Ağustos döneminde metal mobilyalar, demir çelik soba, ocak gibi ürünlerin ihracatında yüzde 60’ın üzerinde artış gerçekleştiren Akdeniz Demir ve Demir Dışı İhracatçıları Birliği özellikle mutfak ürünlerinden tekne üretimine kadar birçok sanayi kolunda ham madde olarak kullanılan çelik çubuk ürünlerindeki talep azlığı nedeniyle ihracatta gerileme yaşadı. Ancak Akdeniz Demir ve Demir Dışı İhracatçıları Birliği, bu süreçte Irak pazarında yüzde 100 ihracat artışı yakaladı. İtalya, Belçika ve Almanya gibi Avrupa Birliği ülkelerinde ihracat oranlarını ciddi şekilde artırdı.
ADMİB, dijital platformlarla tanıtım faaliyetlerine yoğunlaştı
Pandemi sürecinin ülkelere olan etkilerini ve tedarik zincirinde yaşanan dalgalanmaları yakından takip eden Akdeniz Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (ADMİB) global strateji geliştirmek için çalışmalarını aralıksız sürdürüyor. Türkiye’nin ve sektörün pandemi sürecinden en az düzeyde etkilenmesi için özellikle yurtdışı tanıtımlara yoğunlaşan ADMİB, üyelerinin ve Türk demir çelik sektörünün karşılaştığı haksız uygulamalara karşı Ticaret Bakanlığı tarafından devreye sokulan Yeni Nesil Ticaret Diplomasisi kapsamında teknolojinin tüm imkânlarından faydalanarak dış pazarlarını korumak için yoğun bir çaba sarf ediyor. Pandemi şartları nedeniyle yoğunlukla tercih edilen dijital platformları en etkili şekilde kullanan ADMİB, sanal ticaret heyetleri ve fuar katılımları gerçekleştirerek ihracatçılara önemli pazar desteği sağlıyor.
Demir çelik sanayicileri DİR’in yeniden düzenlenmesini istiyor
Demir çelik sanayicileri Dahilde İşleme Rejimi Uygulaması (DİR) kapsamında yapılan ithalat ve ihracat işlemlerinde ürün kalitesi ile ilgili bazı olumsuz durumların yaşandığına dikkat çekiyor ve söz konusu uygulamanın yeniden düzenlenmesine ihtiyaç olduğu yönünde görüş belirtiyor. Son yıllarda sektörün sorguladığı uygulamaların başında gelen DİR uygulaması bir yandan ihracatın desteklenmesinde önemli bir unsur olarak üreticinin karşısına çıkarken diğer yandan yerli hammadde ve ara malı üreten işletmelerin ve bu ürünlerine yönelik ülke içi talebin daralması nedeniyle zor durumda kalmalarına, ayrıca kalitesiz ham madde kullanımı sebebiyle düşük kaliteli ürün üretilmesine sebebiyet verebiliyor. Bu noktada, sektör temsilcileri DİR kapsamında yaşanan bu olumsuzlukları gidermek ve ihracatçının lehine olacak yeni bir düzenleme yapılması konusunda yetkili mercilerle temaslarını sürdürüyor.
İran’ın tehlikeli yükselişine karşı tedbirler sıklaştırılmalı
İran'ın çelik sektöründeki üretim artışı ve Türkiye'ye yaptığı ihracat sektörde tedirginliğe neden oluyor. Petrol, doğal gaz, demir cevheri gibi doğal kaynaklara sahip olma avantajını kullanan İran, içinde bulunduğu ambargo şartlarında fiyat maliyet oranlarını bir tarafa bırakarak; ‘Döviz getir de nasıl getirirsin getir’ yaklaşımının yol açtığı damping gibi uygulamalarla bölgede büyük bir avantaj sağlıyor. Bu ülkenin firmaları gerek ürünlerin orijinini İran menşeli değilmiş gibi göstererek, gerek sınır ticareti ile Türkiye’ye yönelik önemli miktarlarda satış gerçekleştiriyor.
Türk demir çelik sektörünün tepkileri üzerine harekete geçen Türkiye makamları, uyguladığı gümrük verileri ile İran’dan yapılan ithalata birtakım sınırlamalar getirdi. Ancak sektör temsilcileri bu noktada yerli üretimi desteklemek ve Dahilde İşleme Rejimi uygulamasının istismar edilmemesine daha fazla özen gösterilmesini bekliyor. İhraç kaydı ile getirilen ürünlerin iç piyasaya satılmasının önüne geçmek için denetimlerin sıklaştırılmasını istiyor.
SEKTÖR ENERJİ VERİMLİLİĞİNE VE ÇEVRECİ ÜRETİME ODAKLANDI
Türk demir çelik sanayicileri bir yandan üretimin devamlılığını sağlayacak finansal tedbirler alırken, diğer taraftan enerji verimliliğini artıracak çevreci üretim yöntemleri üzerinde çalışıyor. Uzmanlar, sektördeki çevreci üretime yönelik yatırım hareketliliğinin önemli olduğunu, ancak yetersiz kaldığını belirtiyor. Sektörün, enerji verimliliğini artırması ve çevreci üretim yapabilmesi için özellikle Ar-Ge ve inovasyon yatırımlarının bir devlet politikası olarak görülmesi gerektiğini vurguluyor. Önümüzdeki süreçte tüm sanayi alanlarında olduğu gibi demir çelik endüstrisinde de çevreye duyarlı yeni üretim süreçlerine geçilmesinin kaçınılmaz olduğu ifade edilirken inovasyona ilişkin desteklerin artırılması talep ediliyor.
KOTA UYGULAMALARI İHRACATA YANSIDI
Türk demir çelik sektörünün 2020 yılı ilk 8 ayındaki dış satım rakamlarına bakıldığında demir ve demir dışı metaller ihracatı yüzde 4,9 azalışla 5,1 milyar dolar, çelik ihracatı ise yüzde 16 gerilemeyle yaklaşık 8 milyar dolar olarak gerçekleşti. İhracattaki bu azalmada Türkiye’nin en önemli pazarı olan Avrupa Birliği’nin kota uygulamaları ve bazı ürünlere ait kotaların erken süreçte dolmasının etkisi yüksek oldu.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
