Paslanmaz çelik sektöründen Posco Assan’a yanıt: Fabrikaya talibiz
Paslanmaz çelik sektöründe sular durulmuyor! Posco Assan TST’nin Türk ortağı Kibar Holding'in CEO'su Haluk Kayabaşı’nın "Fabrikayı kapatabiliriz" açıklamasının ardından sektörden çarpıcı bir yanıt geldi: "Fabrikayı biz alırız!" Bu meydan okuma, sektördeki rekabetin ve paslanmaz çelik üzerindeki vergilerin yarattığı gerilimi yeniden alevlendirdi. Sektör temsilcileri, ek vergilerin kaldırılması ve anti-damping soruşturmasının sonlandırılması çağrısında bulunarak, yerli üretimin korunması gerektiğini vurguladı.
Ülkemizde yeterli kapasiteye sahip olmayan ve yüzde yüzü ithal edilen paslanmaz çelik ürünlerinde artan vergi oranları ve son olarak Çin, Endonezya ve Tayvan menşeli paslanmaz çelik ürünlerine yönelik yüzde 20 vergi talebi, maliyetlerin yükselmesi karşısında zor durumda kalan paslanmaz çelik kullanan sektörlerde endişeye neden oldu.
Paslanmaz çelik ürünlerine yönelik yapılan anti-damping soruşturma başvurusunun, başvuru sahibi firma tarafından teamüllere uygun olmayan bir şekilde e-posta yoluyla ilgili taraflara bildirilmesi, mevcut küresel ekonomik koşullarda zaten sıkıntı içinde olan sektörler için beklenmedik bir şok etkisi yarattı. Soruşturma sonucunda alınabilecek olası bir önlem, tüm imalat sektörlerini daha da zorlayacak bir gelişme olarak değerlendirildi.
PASLANMAZ ÇELİK KULLANANLAR TEK SES OLDU
Paslanmaz çelik kullanan sektörlerin ortak bildiri yayınladığı basın toplantısında; Ev ve Mutfak Eşyaları Federasyonu (EVFED) Yönetim Kurulu Başkanı Güçlü Kaplangı, Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Talha Özger, Gelişen Ev ve Yaşam Eşyaları Markaları Derneği (GEEM) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Çığır Şahin, Küçük Ev Aletleri Sanayici ve İhracatçıları Derneği (KESİD) Genel Sekreteri Bülent Durlanık, Paslanmaz Çelik Derneği (PASDER) Yönetim Kurulu Başkanı Ercüment Sarıtaş, Paslanmaz Sanayi ve İş İnsanları Derneği (PASİD) Yönetim Kurulu Başkanı A. Arslan Küçükemre, Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİD) Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Topuz, Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Genel Sekreteri Ayşe Keskinkılıç, Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Öksüz, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Züccaciye Komitesi Başkanı Murat Kolbaşı hazır bulundu.
Soğuk haddelenmiş paslanmaz çelik ürünlerinde gümrük vergisi oranı 30 Ekim 2013 tarihinde yüzde 2’den yüzde 8’e, 31 Aralık 2015 tarihinde yüzde 8’den yüzde 10’a, 31 Aralık 2019 tarihinde yüzde 10’dan yüzde 12’ye çıkarılmıştı. Ayrıca pandemi döneminde 18 Nisan 2020 ile 31 Aralık 2020 tarihleri arasında bu oran yüzde 12’den yüzde 17’ye yükseltilmiş, 31 Aralık 2021 itibarıyla ise yüzde 12’den yüzde 8’e düşürülmüştü. Ancak 31 Aralık 2023 tarihinde söz konusu paslanmaz çelik ürünleri için gümrük vergisi oranı yeniden yüzde 8’den yüzde 12’ye çıkarıldı. Bu gelişme, beyaz eşyadan otomotive, mutfak eşyalarından tıbbi cihazlara paslanmaz çelik kullanan birçok sektörde maliyet artışı yarattığı için tepkiyle karşılanmıştı.
TÜRKİYE'DE ÜRETİLEN ÜRÜNLERİN YÜZDE 70'İ İTHALATLA KARŞILANIYOR
Ana sanayi sektörlerinin temsilcileri, paslanmaz çelik ürünleri için yüksek gümrük vergisi uygulandığı dönemlerde Türkiye sanayisinin zarar gördüğünü belirterek, esasen ilgili üreticinin ürünlerinde de yerli girdiler yerine yüksek oranlarda ithal girdiler kullanıldığı bilinmektedir. Paslanmaz çelik ürünlerinde tek bir firmanın kısıtlı kapasitesi nedeniyle ülke ihtiyacının yüzde 70’inin ithalat yoluyla karşılanmasının zorunlu olduğu da kaydedildi.
ŞOK ETKİSİ YARATAN ANİT-DAMPİNG SORUŞTURMASI
Ayrıca diğer demir-çelik ürünlerinde ortalama ürün fiyatı 650-1.250 dolar/ton seviyelerindeyken, paslanmaz çelik ürünlerinde ortalama ürün fiyatının 2.500-5.000 dolar/ton olduğu bilgisi paylaşıldı. Dolayısıyla vergi artışlarının ürün fiyatlarında çok yüksek artışlara sebep olduğu, yeni gümrük vergisi oranıyla 300-600 dolar/ton ilave maliyet oluşacağından, bu durumun yerli firmaların özellikle yurt dışı pazarlarda rekabet gücünü olumsuz etkileyeceği vurgulandı.
“SOĞUK HADDELEME FİRMASI İHTİYACIN SADECE YÜZDE 30’UNU KARŞILIYOR”
Posco Assan TST ithal ettiği paslanmaz çeliği Türkiye’de haddeleyen firmanın sadece soğuk haddeleme tesisi yatırımı yaptığının belirtildiği bildiride, hem Türkiye’nin toplam paslanmaz çelik ihtiyacının ancak yüzde 30’unu karşıladığını hem de üretimde ithal yarı mamule bağımlı olması nedeniyle en fazla yüzde 15 civarlarında katma değer sağladığı ifade edildi.
Türkiye’nin yıllık yaklaşık 650.000 ton/yıl soğuk haddelenmiş paslanmaz çelik tüketimine karşılık soğuk haddeleme firmasının ancak 200.000 ton/yıl kapasiteye sahip olduğu bilgisinin paylaşıldığı açıklamada, şu ifadelere yer verildi; “Gümrük vergisine tabi olmayan Avrupa Birliği ve Güney Kore firmaları da daha önce olduğu gibi ürün fiyatlarını vergi artışına paralel olarak arttıracaktır. Dolayısıyla yurt dışına döviz çıkışı farklı boyutlarda ve yüksek miktarlarda devam edecek. Bu artıştan en büyük zararı ülkemizin reel sektörü ve ekonomisi görecektir. Paslanmaz çelik ürünlerinde mevcut gümrük vergisinin yükseltilmesiyle birlikte; ihtiyaç duyulan paslanmaz çelik ürün arzının ülkemizde mevcut olmaması ve kalite, maliyet, hızlı teslimat gibi avantajları sebebiyle bu ürünleri diğer ülkelerden temin etmek zorunda olan, kısa sürede hakim konuma gelmiş, ürün gamı yetersiz, teslimat süreleri uzun ve yüksek gümrük vergilerini ticari bir avantaj olarak kullanan tek bir firmaya mahkum ve muhtaç edilen, bu ürünleri kullanarak binlerce çeşit mamul üreten, yüksek oranda katma değer ve istihdam yaratan, başta KOBİ’ler olmak üzere binlerce imalatçı, sanayici ve ihracatçı zarar görecek ve sektör oyuncularının tamamına yakını aleyhine haksız bir rekabet ortamı oluşacaktır. Nitekim 2015-2016 yıllarında yürütülen ve önlemsiz kapatılan damping soruşturmasının kamu dinleme toplantılarında bu durum birçok sanayi temsilcisi tarafından dile getirilmiştir.” ifadelerine yer verildi.
“İLAVE VERGİ VE TİCARET ÖNLEMİ İSTİHDAM RİSKİ YARATIR”
Türkiye’de yeterli üretimi olmayan bir sanayi girdisinin, dünya fiyatlarının çok üstünde maliyet oluşturmasına yol açan yüksek gümrük vergisi uygulamasının bir kez daha tekrarlanmasının, on binlerce kişilik istihdam yaratan, farklı sektörlerde paslanmaz çelik kullanıcısı yüzlerce firmanın faaliyetlerini sonlandırmasına sebep olacak risklere yol açmaması adına hayati derecede kritik öneme sahip olduğunun açıklandığı bildiride, yüksek gümrük vergisi uygulamasından avantaj sağlayan tek firmanın yaklaşık 400 kişilik istihdamına karşılık, bu süreçten olumsuz etkilenen yaklaşık 42 bin 049 firmada 829 bin 433 kişilik istihdam sağlandığı ifade edildi.
SEKTÖRLERİN REKABET GÜCÜ AZALIYOR
Türkiye’de paslanmaz çelik işleyen ve kullanan firmaların oluşturduğu sivil toplum kuruluşlarının ortak imzasıyla yayınlanan bildiride, paslanmaz çelik ürünlerinde gümrük vergisi oranlarının artırılması neticesinde paslanmaz çelikten mamul yapan sanayi kuruluşlarının ham madde maliyetlerinin artacak olmasından dolayı istihdam ve ciro kaybının yanı sıra ihracat pazarlarında rekabet güçlerinin azalacağı ifade edildi. Toplantıda; sektörlerin geleceği için paslanmaz çelik ürünlerinde gümrük vergisinin sıfıra indirilmesinin yanı sıra başvurusu yapılmış olan anti-damping soruşturma talep dosyasının soruşturma aşamasına geçilmeden reddedilerek önlemsiz bir şekilde kapatılması konusuna gerekli destek talep edildi.
FABRİKAYA TALİBİZ
Ek vergi oranlarının yılın başında yüzde 8’den 12’ye çıkarıldığı paslanmaz çelik sektöründe yaşanan vergi tartışmaları sürüyor. Antidamping soruşturmasının gündeme gelirken, geçtiğimiz günlerde Posco Assan TST’nin ortağı Kibar Holding’in CEO’su Haluk Kayabaşı, “Paslanmaz çelikte yerli üretim korunmalı. Aksi taktirde 450 milyon dolarlık tesisi kapatmak zorunda kalabiliriz” açıklamasını yapmıştı. Bu açıklamanın ardından paslanmaz çelikten ürün üretip, ihracat yapan 1 milyon kişiye istihdam sağlayan yaklaşık 50 bin firmayı temsil eden 10 sivil toplum kuruluşu bir araya gelip açıklama yaptı. Ek vergilerin sıfırlanmasını, antidamping soruşturmasının da sonlanmasını talep eden sektör temsilcileri, ek vergilerin iç piyasada enflasyona, ihracatta ise pazar kaybına neden olduğunu dile getirmişti.
FİRMA NASIL ZARAR EDER ANLAŞILAMIYOR
Toplantıda konuşan Endüstriyel Mutfak, Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TUSİD) Başkanı Bekir Topuz, Posco Assan TST’nin ortağı Kibar Holding’in CEO’su Haluk Kayabaşı’nın ‘tesisi kapatabiliriz’ açıklaması ile ilgili olarak, “Söyledikleri çok manidar. Yüzde 12 ek vergi avantajı olduğu halde firma zarar ettiğini söylüyor. Yüzlerce firma paslanmaz çelik ithal ediyor. Bunu da ek vergi avantajı olmadan yapıyor. Üstüne de kar ediyor. Bu firma nasıl zarar ediyor, anlamak mümkün değil. Burada bir yönetim hatası olduğunu, satın alma hatası olduğunu düşünüyoruz. Sanırım Koreli ortakları yüksek fiyattan fatura kesiyor. Biz paslanmaz çelik kullanan sektörler bu tesisin kapanmasına izin vermeyiz. Burayı onlardan satın alabiliriz. Geldiğimiz gibi de firmaya sunulan vergi avantajının kaldırılarak, sıfırlanmasını talep edeceğiz. Zarar ediyor dedikleri firmayı da 6 ayda kara geçireceğiz. Endonezya’dan, Çin’den, Tayland’dan ürün alıp, bu fabrikayı çalıştırabiliriz. Bu firma katma değer yaratmıyor. Bir üretim tesisi değil. Sadece inceltme yapıyorlar. Yarattıkları katma değer de yüzde 10 seviyelerinde. Durum buna göre değerlendirilmeli.” ifadelerini kullandı.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir:
Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın
görüşüne aykırı olabilir.
