Paslanmaz çelik ilk kez Harry Bearly tarafında keşif edilip üretildi. Harry Bearly 4 Haziran 1912’de İngiltere’nin Shefield şehrinde bir araştırma projesinde’’silah borusunun korozyonunu ve tahribatını önlemek amacıyla çeliğin 10 krom karışımıyla; zedelenmeye karşı dayanıklılığının arttığını fark etti.…
Paslanmaz çelik ilk kez Harry Bearly tarafında keşif edilip üretildi. Harry Bearly 4 Haziran 1912’de İngiltere’nin Shefield şehrinde bir araştırma projesinde’’silah borusunun korozyonunu ve tahribatını önlemek amacıyla çeliğin 10 krom karışımıyla; zedelenmeye karşı dayanıklılığının arttığını fark etti. Bu büyük araştırmacı ilk paslanmaz çelik ergitme ve ticari dökümünü 20 ağustos 1913 de gerçekleştirdi. Yapılan deneylerde belli oldu ki bu tür alaşım sirke ve yiyecek asitlerinin nakliyesinde dayanıklılığa sahip.
Harry Bearly başarılı araştırmalardan hemen sonra, yemek takımı üreticilerini, paslanmaz çatal, kaşık ve bıçak üretimleri için ikna etti. Bu sayede dünyanın ilk paslanmaz çeliğini 0,24 karbon ve 12,8 kromla üretti. Bu çeliğin yapısı martenzitikti. Paslanmaz çeliğin dayanım ömrü bir asıra kadar varabilir. Nikel ve krom paslanmaz çeliğin ana unsurlarıdır.. Şimdilerde dünyada kişi başına karbonlu sade çelik tüketimi, gelişmişliği ve kişi başı paslanmaz çeliğin tüketimi dolayısıyla toplumun temizliğini gösterir. Dünyanın paslanmaz çelik üretimi 2007 yılında 2006 ya oranla 2,9 düşüşle 27,6 milyon tona ulaşmış.
1950 yılında dünyanın paslanmaz çelik üretimi bir milyon tona ulaşmıştı. Asya ve Çin bölgeleri hariç tüm paslanmaz çelik üreticisi ülkelerde, üretimlerinde düşüş belirtilmiş. Paslanmaz çelik üretimi 2006 yılında artışa geçti ve 17 arttı. Sonuç olarak Distrubütörler ve hizmet merkezleri depolarını doldurdu. Paslanmaz çelik üretimi Asyada 6,3 artışla 2007 yılında 16 milyon tona ulaşmıştır. Asya kıtası günümüzde dünyanın paslanmaz çeliğinin 60 ından fazlasını üretiyor. 36’yla Çin bu konuda baş rolu oynuyor ve dünyadada bu konuda ilk sırada yer alıyor. Çin in paslanmaz çelik üretimi 7,2 milyon ton olarak kayıtlara geçmiş ayrıca 2. sırada olan Japonya’da 3,7 milyon tonluk üretime sahip.
Çindeki artışın asıl sebebi yeni paslanmaz çelik üretim tesislerinin devreye girmesidir. Amerika bölgesinin paslanmaz çelik üretiminin miktarı eksi yönde 15,3 gelişimle 2,5 milyon tona düşmüştür. Avrupanın merkezi ve doğusu 3 üretim düşüşüyle 2007 de sadece 365 bin ton paslanmaz çelik elde etti. Söylemeye değer ki dünyanın üretilmiş paslanmaz çeliğinin 75ini Ostenitik çelik teşkil etmektedir. Dünyada ortalama kişi başı paslanmaz çelik tüketimi 4,2 kilo gramdır.
Şekil 1- paslanmaz çeliğin bazı ülkelerdeki kişibaşı tüketim miktarını gösteriyor .
Aynı şekilde dünyada paslanmaz çeliğinin tüketim gidişatı şekil 2- de gösterilmekte.
Şekil 3- de ise paslanmaz çeliğin son yıllardaki üretim gidişatını sergileniyor.
Şekil 4- de paslanmaz çeliğin bina yapımındaki kullanımı görünmekte. Nikel paslanmaz çelik alaşımındaki en önemli elementlerdendir. Dünyanın 2007 de nikel üretimi 1,66 milyon tondan daha fazlaydı.
Şekil 5- de dünyadaki değişik ülkelerin nikel üretimi gösteriliyor.
Şekil 6- da kromit cevheri ve ferro kromun değişik sanayilerdeki kullanımı sergilenmektedir.
Şekil 7- de dünyada konsantre ve kromit taşı elde etme ve tüketme sürecleri gösteriliyor.
Kromun fiyat değişimi gidişatı ise şekil 8- de gösterilmiş (453 gram başına 1 cent).
Şekil 9- da ise ferro kromun Çindeki üretim gidişatı gözleniyor. Zikre değer bir konuda Türkiye; İran ve Arnavutluk ülkelerinin dikkate değer miktarda krom cevheri madenlerine sahip olmalarına rağmen bu ülkelerde paslanmaz çelik üretilmiyor. Türkiyenin paslanmaz çelik tüketimi yıllık 235 bin tondan daha fazladır.
Şekil 1 - Paslanmaz Çeliğin bazı ülkelerdeki kişibaşı tüketim miktarı
Şekil 2
Şekil 3- Paslanmaz Çeliğin yıllara göre üretim gidişatı
Şekil 4- Paslanmaz çeliğin binalarda kullanımı
Şekil 5 - Muhtelif ülkelerin Krom üretimi
Şekil 6- Krom cevheri ve Ferro Kromun değişik sanayilerde kullanımı
Şekil 7- Dünyada kromit cevheri ve konsantresi elde etme ve tüketme süreçleri
Şekil 8- Kromun yıllara göre fiyat değişimi
Şekil 9- Ferro Kromun Çin’de yıllara göre üretim seyri
