TÜİK verilerine göre 2010 yılının ikinci çeyreğinde makina imalatında olumlu bir gelişme olduğu gözlenmektedir. 2009 yılı 3. çeyreğinde 108,1 olan imalat endeksi (2005=100) 4. çeyrekte 114’e yükselmiş ise de 2010 yılının ilk çeyreğinde endeks 107’ye gerilemişti. 2010 yılı ikinci çeyreğinde ise bu değer…
TÜİK verilerine göre 2010 yılının ikinci çeyreğinde makina imalatında olumlu bir gelişme olduğu gözlenmektedir. 2009 yılı 3. çeyreğinde 108,1 olan imalat endeksi (2005=100) 4. çeyrekte 114’e yükselmiş ise de 2010 yılının ilk çeyreğinde endeks 107’ye gerilemişti. 2010 yılı ikinci çeyreğinde ise bu değer 134 gibi beklenenden iyi bir gelişme göstermiştir.
Sektörün ihracatı ise, Haziran ayında 8,4 artarak 776.632 $ olmuş, 2010 yılı ilk yarısında, 2009 yılının aynı dönemine göre ihracat artışı 16,7 olurken değer olarak da 4.406.104 $’a ulaşmıştır. Bu artışta firmaların geçmiş yılların alışılmış pazarları yanında yeni pazarlara yönelmiş olmalarının önemli katkısı olmuştur. Bu arada komşu ve yakın ülkelere olan ihracattaki artışın, AB ülkelerine olan ihracattan daha fazla olduğu, bu arada, Irak, Mısır ve Rusya’da Türk makinasına olan talebin de olumlu geliştiği gözlenmektedir.
Gerek imalatta, gerekse ihracatta gözlenen olumlu gelişmeler, sektördeki firmaların genelinde sıkıntıların aşıldığı anlamına gelmemektedir. İhracat yapan, markaları ile iç ve dış pazarlarda iyi bir yer edinmiş firmalar daha iyi bir konuma gelirken, küçük ölçekli ve iç pazara yönelik faaliyet gösteren firmaların önemli bir kısmı halen sıkıntılı dönemi aşamamış bulunmaktadırlar. Makina ithalat rakamları da iç pazarın halen inişli çıkışlı gidişinin değişmediğine işaret etmektedir. 2010 yılı ilk aylarında hızlı artış gösteren ithalatın Haziran ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre 2,9 oranında azalarak 1.747.328 $ olması iç talebin henüz sürekli bir artış temposuna girmediğini göstermektedir. İthalatın 2008 yılı Haziran ayında 2.099.322 $ ve yılın ilk yarısında 12.253.930 $ olduğu, 2010 yılı ilk 6 aylık ithalatın ise 9.343.296 $ dikkate alındığında iç pazarımızın henüz 2008 yılının büyük ölçüde gerisinde olduğu görülmektedir.
Benzer olarak, ihracatımızda olumlu görüntüye rağmen 2008 yılı Haziran ayındaki 971.114 $ olan ihracatın 2010 yılı aynı ayında 776.632 $ ve ilk yarı toplam değerinin de 5.523.691 $ yerine 4.150.103 $’a ancak erişmesi, iyi bir yıl olan 2008’in oldukça gerisinde kalındığını göstermektedir.
AKYAPAK, BAYKAL, DURMAZLAR, ERMAKSAN ve ŞAHİNLER
TÜRKİYE TAKIM TEZGAHI İMALATININ 45’İNİ GERÇEKLEŞTİRDİ
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından yayınlanan, Bursa’nın 250 Büyük Firması listesinde 2009 yılında takım tezgahı imal eden MİB üyesi Akyapak Makina San. Ve Tic. A.Ş., Baykal Makina San. Ve Tic. A.Ş., Durmazlar Makina San. Ve Tic. A.Ş., Ermaksan Makina San. Ve Tic. Ltd.Şti ve Şahinler Makina Endüstri A.Ş. yer aldı.
Söz konusu 5 firma, Türkiye’de 2009 yılında 441.250.000 $’lık takım tezgahı imalatının 45’ini (198.403.942 $) ve 357.797.833 $’lık ihracatın da 45,7’sini (163.428.183 $) gerçekleştirmişlerdir. Bu kuruluşlar toplam imalatlarının 82,4’ünü ihraç etmişlerdir. 2098 kişi istihdam eden 5 firmanın ortalama kişi başına yarattıkları katma değer ise 27.679 $ olmuştur.
VİNÇ İMALAT SANAYİİ SEKTÖRÜMÜZ
Vinç sektörü ile ilgili yayınlarda yer alan, bilgiler arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Bunun nedeni vinç adı altında hangi makina gurubunun yer aldığının tanımlanmamış olması, farklı raporların farklı gurupları kapsamakta oluşudur. Bu yazıda 8426 GTİP numaralı gurup değerlendirilmektedir.
Bilindiği gibi birçok ülkede makina sanayii için mühendislik sanayii tabiri kullanılmaktadır. Vinç imalatı ise gerçek bir mühendislik sanayiidir. Çoğunlukla hiçbir vinç, daha önce imal edilmiş olanlarla ile aynı değildir. Dolayısıyla her seferinde yeni mühendislik hesaplarını gerektirmektedir. Diğer yandan vinç kullanımı, yüksek risk taşımakta, en yüksek derecede güvenlik gerektirmekte, yapılacak bir hesap hatası telafisi mümkün olmayan sonuçlara yol açmaktadır. Ülkemizde bu tür imalata 1950’li yıllarda başlanmış olması, o dönemde etkin çalışmalar yapan üstün yetenekli mühendisler sayesinde mümkün olmuştur. Bundan 40 yıldan fazla bir süre önce firmalarımızın imal ettiği vinçlerin hala birçok limanımızda kullanımda olması, gerek imalatçıların gerekse mühendislerimizin gerçek bir başarısıdır. Bu vinçlerden en göz önünde olan örnekleri ise Haydarpaşa limanımızda çalışmalarına devam etmektedir.
Son yıllarda ihracatta da ciddi adımlar atılmış olup, 2005 yılında 18.053.378 $’ı olan ihracat, sektör bakımından zor bir yıl olan 2009 da artarak 53.335.077 $’a ulaşmıştır. TÜİK verilerine göre 2009 yılında en çok ihracat yapılan 10 ülke 8426 gurubunun tüm ihracatından 64,71 pay almıştır (Suudi Arabistan, Fas, Rusya, Cezayir, Mısır, Irak, Katar, Hollanda, Libya ve Azerbaycan) . İhracatımızda genellikle komşu ve yakın ülkeler ön plandadır. Bu durumun nakliyenin pahalı olmasından kaynaklandığı düşünülebilir. İthalatta ise Çin dışında önde gelen ülkeler Avrupa’dadır.
İhracatta sağlanan önemli gelişmelere rağmen ithalat hala yüksek değerini korumaktadır. Dolar kurunun olması gerekenin altında kalmasının ihracatı zorlaştırırken, ithalatı teşvik ettiği görülmektedir. 2009 yılındaki 188.173.217 $’lık ithalatın 30.020.754 $’lık kısmının ( 15,94) Çin’den gelmesi ise, bir tehlike sinyali olarak algılanmalıdır. Çin’den yapılan ithalatın 2005 yılında 22.288 dolar, 2006 yılında 2.709.691 dolar, 2007 yılında, 8.239.770 $ ve 2008 yılında 17.615.062 $ 2009 yılında ise 30.020.754 $ olması ve katlanarak büyümesi dikkat çekmektedir.
İhracatımızda en önemli payı GTİP 842619 gantri vinçler, köprü vinçler, raylı taşıyıcı vinçler gurubu almakta ve ihracatın 53’ü (28,3 milyon dolar) bu tip vinçlerden oluşmaktadır. Bu gurubun ihracattaki payı 2007 yılında 35,9 ve 2008 yılında 35,3 idi. GTİP 642611 gurubunda bulunan gezer köprü vinçlerinin ihracatı 2005 yılındaki 4,3 milyon dolardan 2008 yılında 12,7 milyon dolar değerine kadar yükselmiş (yaklaşık üç kat atış), ancak 2009 yılında 9,9 milyon dolara gerilemiştir. Buna rağmen en çok ihraç edilen vinçler gurubunda ikinci pozisyonunu devam ettirmiştir (18,5).
En çok ithal edilenler ise; 22,8 pay ile 842641 lastik tekerlekli, kendinden hareketli vinçler ve 19,5 pay ile GTİP 242619 gantri vinçler, köprü vinçler, raylı taşıyıcı vinçlerdir.
Yurt içi imalat konusunda sağlıklı verilere ulaşmak mümkün olamamaktadır. Bazı yöntemlerle yapılan değerlendirmelerden, 2008 yılı yurt içi imalatının (GTİP 8426) yaklaşık 410 milyon dolar ve 2009 yılı imalatının ise 305 milyon dolar olduğu tahmin edilmektedir. Bu değerlendirmeye göre 2008 yılında yurt içi pazarın 620 milyon dolar olduğu söylenebilir.
