İşdemir’de Enerji Yönetimi ve Yapılan Tasarrruf Çalımaları

İskenderun Demir ve Çelik A.Ş. Türkiye’nin üç entegre demir ve çelik tesisinden;

• Toplam kapasitede ikinci,
• Uzun ürün üretiminde birinci tesisidir.
(Kasım 2006 itibariyle slab üretimine başlanarak yassı ürüne geçişin ilk adımı atılmıştır.)

İSDEMİR İskenderun'un 17 km kuzeyinde Payas yöresinde yer almaktadır. Toplam yerleşim alanı 8,6 milyon m2’dir. (Fabrika, Liman, Site ve Sosyal tesisler dahil)



Üretime;
• 1975 yılında 1,1 milyon ton/yıl kapasiteyle başlanmış,

• 1985 yılında kapasite 2,2 milyon ton/yıl ’a yükseltilmiştir.

İSDEMİR Ulusal çelik üretiminde yaklaşık 10 paya sahiptir.

Planlanan Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırım Projelerinin ardından 2009 yılı üretim hedefi 5,2 milyon ton/yıl ‘dır.


İSDEMİR 1 Şubat 2002 tarihinde 5 yıl içinde 1,5 milyon ton/yıl yassı ürün üretecek tesislerin kurulması şartıyla ERDEMİR ‘e devredilmiştir.

27 Şubat 2006 tarihinde ERDEMİR ’in OYAK’a devri ile İSDEMİR de OYAK grubuna katılmıştır.

İSDEMİR ’de ENERJİ YÖNETİCİLİĞİ Birimi Mayıs 2002 ‘ de kurulmuştur.

Şekil 1.’de İSDEMİR ’in üretim akışı verilmektedir.









Şekil 1. İSDEMİR üretim akışı


1.1.İSDEMİR ’in Yıllara Göre Enerji Tüketimi

İSDEMİR ’de devir sonrası yapılan iyileştirme çalışmaları ile üretim arttırılırken, enerji tüketimi azaltılmıştır. (Tablo1. , Şekil2.) [1]

Tablo 1. İSDEMİR Üretim ve Enerji Tüketim Durumu (2001-2006 Dönemi)

Yıllar Üretim Enerji Tüketimi
( Ton ) ( Mcal / THÇ )
2001 1 575 000 7902
2002 1 677 670 7 183
2003 1 853 144 7 125
2004 2 013 329 6 420
2005 2 055 414 6 166
2006 2 019 277 6 008





Şekil 2. İSDEMİR ’in yıllara göre enerji tüketimi.


1.2.Devir Sonrası Enerji Tüketimi
2002 yılında : 2001 yılına göre 9 enerji tasarrufu sağlanmıştır.

2003 yılında : 2001 yılına göre 10
2002 yılına göre 1 enerji tasarrufu sağlanmıştır.

2004 yılında : 2001 yılına göre 19
2003 yılına göre 10 enerji tasarrufu sağlanmıştır.

2005 yılında : 2001 yılına göre 21
2004 yılına göre 3 enerji tasarrufu sağlanmıştır.

2006 yılında : 2001 yılına göre 24
2005 yılına göre 3 enerji tasarrufu sağlanmıştır.

2. İSDEMİR ENERJİ YÖNETİCİLİĞİ

İSDEMİR Enerji Yöneticiliği Resmi Gazetenin 11 Kasım 1995 Tarih ve 22460 Sayısında Yayınlanan ETKB ’nin “Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde Verimliliğin Artırılması İçin Alacakları Önlemler Hakkında Yönetmelik” uyarınca 20.05.2002 tarihinde Enerji Yöneticisinin atanması ile kurulmuştur.

İSDEMİR ’de Toplam Kalite anlayışı içinde Enerji Yöneticisi Sertifikasına sahip üç mühendis görevlendirilmiştir.

2.1. Enerji Yöneticiliğinin Başlıca Görevleri

• İSDEMİR Spesifik Enerji Tüketimini günlük ve aylık periyotlarda hesaplamak ve değerlerin ünite bazında dağıtımını yapmak,

• Ünite Enerji Maliyetini hesaplamak ve değerlerin ünite bazında dağıtımını yapmak,

• Enerji tüketimi hakkında yönetim bilgilerini sağlamak üzere sistemleri ortaya çıkarmak,


• Yapılan çalışmalar hakkında bilgilendirmek ve enerji tasarrufu bilinci kazandırmak amacıyla işletme üniteleri, etüd-proje ve mali gruplar ile periyodik ENKOM (Enerji Komisyonu) Toplantıları düzenlemek,

• Organizasyonlarla birim enerji tüketimini düşürmek ve ENKOM Temsilcileri ile yıllık enerji tüketimi hedefini belirlemek,

• ENKOM Temsilcileri ile enerji tüketim rakamlarını irdeleme - değerlendirme ve iyileştirme takımları kurarak ve çalışmalar yapmak,

• İSDEMİR genelinde ölçüm cihazlarının mevcut durum tespitini yapmak ve Ölçülemeyen Yönetilemez prensibinden hareketle iyileştirme çalışmalarını başlatmak, süreci devam ettirmek,

• Enerji Balansında esas alınacak kriterleri belirleyen “Enerji El Kitabı”’nı hazırlamak ve güncellemek,

• Enerjiyi daha rasyonel kullanabilmek için yöntemler geliştirmek,

• İşletme sahasındaki kaçaklarının her ünitede ilgili ENKOM Temsilcisi ile beraber tespit edilmesi ve önlem alınması,

• Modernizasyon Dönüşüm Yatırımları kapsamında yapılacak iyileştirmeler doğrultusunda ileriye dönük Enerji Tüketim değerlerini tespit etmek,

• Ulusal ve Uluslararası Enerji Tasarrufu Merkezleri ile koordinasyonu sağlamak ve beraber çalışma programı hazırlamak,

• Yapılan iyileştirmeleri bildiri haline getirerek Fabrika İçi, Ulusal ve Uluslararası konferanslarda sunmaktır.



2.2. Enerji Tüketimindeki Azalmanın Başlıca Nedenleri
• Katma değer oluşturmayan ve verimli çalışmayan Orta Profil ve Hafif Profil Haddehanelerinde üretimin durdurulması,
• Sıvı Ham Demir üretim şartlarında yapılan iyileştirme çalışmaları ile daha önce 3 Yüksek Fırın ile yapılan Sıvı Ham Demir üretim miktarlarından daha fazlasının devir sonrasında 2 Yüksek Fırın ile yapılabilir hale getirilmesi,
• 3 Dik ve 3 Radyal Döküm Makinası ile sağlanan üretimin ilk etapta 3 Dik Döküm Makinasının Mayıs 2002’de devre dışı edilmesi ile 3 Radyal Döküm Makinası ile sağlanır hale getirilmesi,
• İkinci etapta Ağustos-Eylül 2003 ‘te devreye giren 2 Adet Sürekli Döküm Makinası ile bu 3 adet Radyal Döküm Makinasının da 2004 itibari ile devre dışı edilmesi,
• Sürekli Kütük Döküm Makinalarının devreye girmesiyle Kütük Haddehanesi’nin kapatılması, 250 – 300 Mcal/THÇ enerji tasarrufu sağlanması,
• Kok Fabrikasında yapılan “Sıcak Tamir” çalışmalarıyla kok ve kok gazı üretiminin arttırılması, ton ürün başına enerji tüketimlerinin azaltılması,
• Teknolojisi eski tesislerin yerine fizibilite çalışmaları yapılarak yeni tesislerin kurulması ve böylece tesislerde ton ürün başına enerji tüketimlerinin azaltılması,
• Kuvvet Santrali buhar kazanları ve türbin kontrol sistemlerinde yapılan iyileştirmeler, yapılan çalışmalarla yan ürün gaz yakma kapasitesinin arttırılması,
• Fabrika genelinde işletme pratikleriyle iyileştirme çalışmaları yapılması ve personelin enerji tasarrufu konusunda bilgilendirilmesidir. (Tablo 2. ‘de Ünitelerde yapılan bazı tasarruf projeleri ve yıllık parasal getirileri verilmektedir.)


• Birincil Enerji kaynakları ( kömür, fuel oil, doğal gaz, elektrik ve LPG ) tüketimi azaltılarak,
• İkincil Enerji kaynaklarından (kok gazı, yüksek fırın gazı) daha fazla yararlanmak için gerekli iyileştirme çalışmaları yapılmıştır.

Dışarıdan satın alınan fuel oil ve Nisan 2006 ‘dan itibaren kullanılmaya başlanan doğal gaz tüketimi ikincil enerji kaynaklarının verimli kullanımı ile azaltılmıştır.

İSDEMİR genelinde, fuel oilin birincil enerji kaynaklarındaki payı;

• 2002 yılında 24 iken,
• 2006 yılında 5,6’ ya düşürülmüştür.
(Doğal Gazın Fuel Oil eşdeğeri dahil)

Şekil 3’te İSDEMİR ’de yıllar itibariyle Ton Ham Çelik (THÇ) başına Fuel oil tüketimi verilmektedir. 2006 yılında kullanılmaya başlanan doğal gazın etkisi de fuel oil eşdeğeri alınarak hesaplamalara dahil edilmiştir. [1]


Şekil 3. İSDEMİR ’in yıllara göre Fuel oil – Doğal gaz tüketim
Tablo 2. Ünitelerde yapılan bazı tasarruf projeleri ve yıllık parasal getirileri. [1]

No Proje Tasarruf Miktarı
US$/Yıl
1 Kok Kuru Söndürmede Yapılan Elektrik Tasarrufu 172.110
2 Kok Kuru Söndürme Buharının Turbo Körüklere Taşınması 4.273.509
3 Kok Bataryalarında Sıcak Tamir Uygulaması 12.635.559
4 Yüksek Fırınlar Aydınlatma İyileştirmeleri 32.832
5 Yüksek Fırın Sobalarında Yapılan İyileştirmeler 790.000
6 Yüksek Fırınlar Yanma Havası Hattı İzolasyonu 974.182
7 Kükürt Giderme Tesisi İyileştirme Çalışmaları 893.305
8 Sinter Makinası İyileştirmeleri 169.739
9 Sinter Değişken Debili Pompa Sistemi 4.825
10 Sinter Pelet Maniplasyonu 20.980
11 Çelikhane Egzoster Fanında Devir Ayarı 114.318
12 Kireç Fırınlarında Frekans Konverteri Uygulaması 272.160
13 Kangal Haddehanesi Tav Fırını İyileştirmesi 292.680
14 Turbo Generatör Modernizasyonu 11.579.625
15 Reaktif Enerjinin İzlenmesi İle Sağlanan Faydalar 2.073.100
16 Kuvvet Santrali Kazan Doğal Gaz Dönüşümü 10.153.967
17 Yeni Saf Su Tesisinin Getirisi 18.837.662
18 6. Hava Ayrıştırma Tesisinin Sağladığı Faydalar 8.971.500
19 Genel Tesislerde Yalıtım 16.128.000
20 Klima Sistemi Enerji Tasarrufu 547.654
21 Soğutma Kulelerinde Yapılan İyileştirmeler 237.600
22 Mersin Çayı Pompa İstasyonunda Yapılan İyileştirmeler 398.287
TOPLAM 89.573.594



2.3. Enerji Tasarrufu Konusunda İSDEMİR ’in Kazandığı Ödüller

• Enerji Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi tarafından verilen;
"Sanayide Enerji Verimliliğinin Arttırılması 2004 Yılı Proje ve Uygulama Yarışması" Plaketi (17.02.2005)

• Enerji Bakanlığı ve TOBB tarafından düzenlenen; “2002-2004 Yılları Arasında “Enerji Yoğunluğunun Azaltılmasında En Başarılı Tesisler" Birincilik Ödülü (01.07.2005)




• Enerji Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi tarafından verilen; "2005 Yılı Sanayi Sektöründe Enerji Verimliliği Proje Yarışması" En Başarılı Enerji Verimliliği Projesi Üçüncülük Ödülü (24.02.2006)

• Enerji Bakanlığı Elektrik İşleri Etüt İdaresi tarafından verilen; "2006 Yılı Sanayi Sektöründe Enerji Verimliliği Proje Yarışması" En Başarılı Enerji Verimliliği Uygulama Projesi Birincilik Ödülü (01.03.2007), Enerji Verimli Endüstriyel Tesis İkincilik Ödülü (01.03.2007)










3. YATIRIM ve ÜRETİM HEDEFİ

2009 yılına kadar tamamlanacak olan 38 adet proje için yaklaşık 2 milyar USD harcama yapılması planlanmaktadır. (Şekil 4.) [2]






Şekil 4. İSDEMİR ’in yıllara göre Yatırım Tutarı (Milyon USD) grafiği.

İSDEMİR’in gelecekteki nihai üretim hedeflerine yönelik uzun vadeli bir Yatırım Master Plan çalışması yapılmış ve bu plana göre Modernizasyon ve Dönüşüm Yatırımları (MDY) sonrasındaki üretim hedefleri belirlenmiştir. [3]

• 1.Aşama Yatırımlar sonunda 2009 yılında tamamlanacak MDY çalışmaları ile;
5.200.000 ton/yıl

• 2. Aşama Yatırımlar sonunda; 10.000.000 ton/yıl

• 3. Aşama Yatırımlar sonunda; 13.000.000 ton/yıl

Nihai ürün kapasitesine ulaşılması hedeflenmektedir.

Söz konusu üretim miktarları içerisinde yassı ürün oranının artması, uzun ürün oranlarının ise azaltılması planlanmaktadır.


4. DEĞERLENDİRME

İSDEMİR kaynaklarını verimli kullanmanın bilinci ile üretim hatlarında enerji tasarrufu ve kalite odaklı iyileştirme çalışmalarını sürekli gelişim ilkesi ile sürdürmektedir. İSDEMİR ’de devirden bugüne 31 enerji tasarrufu sağlanmıştır. Birincil enerji tüketiminin azaltılarak, ikincil enerji (kok gazı, yüksek fırın gazı) tüketiminin arttırılmasıyla da CO ve SO2 emisyonlarında yaklaşık 40 oranında düşüş gözlenmiştir. Kapasite

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.