KOLON-Çelik ve Çin’in sanayi politika ikilemi: Andy Home

Altyapı harcamaları ve mülk patlamasına dayanan büyüme modeli sonucunda şişirilmiş bir deniz canavarı, ezici oranda kapasite fazlası, kıl payı elde edilen kar marjları, hatta en iyi performansı gösterenler için bile dağ gibi borçlar ortaya çıkmıştır.

Çelik sektörü ayrıca Pekin’i ve Çin’in diğer şehirlerini kucaklayan kalın siste en büyük pay sahibi olanlardan biridir. Bu nedenle Pekin’in yeni yeni baş gösteren “kirlilikle mücadelesi” ve uzun süredir devam etmekte plan “kör” yatırımlarla mücadelesi arasındaki başlıca çarpışma alanlarından biri haline gelmiştir. Diğer piyasalar Başbakan Li Keqiang’ın Ulusal Halk Kongresi’nde yaptığı “Ulusa Sesleniş” konuşmasındaki imalara odaklanadursun, çelik piyasası çoktan tepki vermiş durumdadır.

Shanghai Metals Exchange’de işlem gören geleceğin ribar fiyatları düşüş yaşadı. Demir cevherinin fiyatı da Dalian Exchange’de düşüş yaşadı. Bu ikisi, çelik sektörünün kilit girdi fiyatı ve kilit çıktılarından birinin fiyatı arasında uzun zamandır devam etmekte olan iki aşamadır. Fakat burada bir tezat var ve dengelemenin önüne geçen Çin sanayii politikasının ta kendisidir.

Zirvedeki Çelik?

Bir aşamada çelik sektörünün zayıflığı tamamen mantıklı...

Pekin’den yapılan açıklamaya göre bu yıl hedeflenen sabit kıymet yatırımı büyüme oranı %17.5’tir. Bu oran son 12 yılın en düşük oranıdır. Dolayısıyla Çin çelik sektörünün büyüme hikayesi yarıda kalmaktadır. Ülkenin lider çelik üreticilerinin ortak kederine tanık olmak mümkün... Her biri yüksek sesle dünyanın en büyük metal üreticisi ve tüketicisinin “zirve” üretiminden bahsetmeye başladı bile.

Ulusal Halk Kongresi (NPC) milletvekili ve özel çelik üreticisi Shandong Shiheng Special Steel genel başkanı Zhang Wuzong “Çin çelik üretiminin zirveye ulaştığı söylenebilir” dedi.

Biraz acıklı bir durum

Ülke çelik üretimi için yapılan resmi tahminlere göre bu yıl da büyüme görülecektir ancak %3 civarında seyretmesi öngörülen büyüme 2013 yılındaki %7.5 oranla kıyaslandığında yine de nispeten az olacaktır. Sanayi organı CISA bile ulusal çıktının yaklaşık 850 milyon tonla zirve noktası yaşayacağına dair uyarılar yapmaya başladı.

Geçen yılki çıktının 779 milyon olduğu göz önüne alınırsa, %3’lük büyüme tahminlerine dayanarak, bu yılki çıktının yaklaşık 810 milyon tona ulaşması muhtemeldir. Ayrıca Çin dışındaki yerlerde geniş kabul gören mantığa da oldukça ters düşmektedir. Bu mantığa göre, Çin’deki çelik talebi yakın zamanda zirveye ulaşamaz.

Kapasite Fazlası

Düşük büyüme oranlarıyla ilgili olarak Çin’i saran keder, kapasite fazlalığı sorunuyla da örtüşmektedir. Ülkenin kapasite fazlasının 300 milyon tona ulaşarak geçen yıl Avrupa Birliği’ndeki çıktı miktarını neredeyse ikiye katlaması öngörülmektedir. Bu sayılar bile az bile sayılabilir. Kimse emin değil. Fakat büyük olduğu CISA Genel Sekreter Yardımcısı Li Xinchuang’ın “muhtemelen hayal edemeyeceğiniz kadar” sözlerinden anlaşılmaktadır. Bu nedenle Pekin’in yeni “kirlilikle mücadelesi” hem çelik üretim marjları hem de fiyatları açısından iyi bir şey olsa gerek.

Çin’in çelik kapasitesinin 250 milyon tonuna ve Çin’deki en kirli on şehrin yedisine ev sahipliği yapan Hebei bölgesi valisi Zhang Qingwei bu yıl bir ton bile fazladan çelik kapasitesi yaşanması durumunda bundan sorumlu tüm yetkilileri işten atmakla tehdit etti. Hebei üretim kapasitesini bu yıl 15 milyon ton azaltmayı kabul etti. Sektörün durulması için resmi baskının somut bir şekilde yavaş yavaş azaltılmasını temsil eden 2020 yılına gelindiğinde ise 86 milyon tona ulaşılması hedefleniyor. Li Kequiang’ın uyarılarının ardından mücadelenin seyri, Pekin’in üzerindeki sisin “yalnızca yetersiz ve kör gelişmeye karşı doğanın kırmızı uyarısı” olarak algılanmasıyla devam edecektir.

Zombilere Karşı Savaş

Pekin artık atalarının bıraktığı mirasa kirli ellerini bulaştırmaktan çekinmezken, yerel çelik yetkilileri neden bu kadar kederli ve fiyatlar tüm zamanların en düşük seviyelerinde seyrediyor? Çünkü onlar da Pekin’in hala gölgeleri, ya da daha doğrusu zombileri kovaladığının farkında. Yaşanan büyük kayıpların ardından bu fabrikalar kapandı ancak yine de borca tamah etmemek için sözde bir kenarda açık duruyorlar. Hebei bölgesinde bunlardan bol miktarda bulmak mümkün ve “kirlilikle mücadelede” üzerlerine düşeni yaptıklarını göstermeye çalışan yerel yetkililer için kolay hedefler.

Beijing Metal Consulting başkanı ve aynı zamanda Hebei’deki çelk şirketleriyle çalışan, sektörün uzman danışmanlarından Xu Zhongbu “Onlar zaten hali hazırda ölü çelik fabrikalarını kapatıyorlar” dedi. Hala çok sayıda faal fabrika çok miktarda çelik üretmekte ve Hebei gibi hedeflenen bögelerin dışındaki çok sayıda bölge yeni kapasite oluşturmakta. CUSteel danışmanlığa göre sadece geçen yıl bu miktar 69 milyon civarındadır.

Diğer bir deyişle, tüm bu külhanbeyli laflarına rağmen, kirlilik ve kör yatırımla mücadele yeni başladı ve şimdiye dek alınan önlemler zaten ekonomik olarak kullanımda olmayan üretim kapasitesini ortadan kaldırmaya yönelik.

İkilem

Daha fazlasını yapmak, Çin ekonomisinin temel taşlarından birinin yerle bir olma riskini arttırırken, hali hazırdaki politikanın sınırlarda dolanması Pekin’i ikileme sürükleyen temel noktadır. Yeni iş alanları açma konusuna çok önem verildiği göz önüne alındığında toplu işten çıkarmaların yaratacağı uygunsuzluk tehdidi ve bankalar aktif hesap bakiyelerinin bir kısmını mecburen masrafa veya kar zarar hesabına katacakları için olası bir borç krizi tehdidi oluşacaktır. Dahası, genel ekonomik gerilemenin daha da kötüleşmesinin önüne geçmek için uygulanabilecek en iyi politika, yeniden altyapı harcamalarını teçvik etmek olacaktır ve bu da aslında çelik sektörünün sorunlarının çıkış noktasıdır.

Financial Times’a göre, Li Kongre konuşmasında yaklaşık bir saat boyunca “istikrarlı ekonomik büyümeyi sağlamak için yatırımı temel taşı olarak ele alacağız” vaadinde bulundu.

Çin’in sanati politikasının temelinde yatan tezatlar bunlar…

Aslında söylenmeye çalışılan, çelik sektörü gibi iş alanlarına hızlı bir çözüm getirilemeyeceği ve bunun yerine kar yapmak için bıçak sırtında iş yapan üreticilerle yapılacak uzun ve sürüncemeli bir yıpratma mücadelesinin yaşanacağıdır.

Pekin gibi şehirlerde yaşayan vatandaşlar da pek rahat edemeyecekler. Yakın zamanda sisin ortadan kalkması gibi bir şey söz konusu değil. Bu işten fayda sağlayacak tek taraf dünyanın demir cevheri üreticileri olacak. Bu yıl Çin’in çelik üretimi zirveye ulaşmayacak. Muhtemelen gelecek yıl da bu durum aynı seyrinde devam edecek. Hatta sonraki yıllarda da…

Çin çelik üretimi için asıl tehlike hükümet politikalarından ziyade çok kısa sürede çok fazla büyümesine müsaade edilen bir sektörün tecrübe ettiği iç istikrarsızlıktır.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.