Çetin Kaya - “Dünya & Türkiye Demir Çelik Sektörü Analizi”

Ekinciler Demir Çelik A.Ş. Genel Müdürü Çetin Kaya’nın sunumu ise “Dünya & Türkiye Demir Çelik Sektörü Analizi” başlığıyla dinleyicilere sunuldu. Çetin Kaya sektörün analizinde şu bilgilere yer verdi:

Ekinciler Demir Çelik

Akdeniz’in Güney ucunda yerleşik olarak faaliyet gösteren EKDEMİR, sadece bulunduğu stratejik konum sayesinde değil ayrıca kendisine ait Liman’ı ile de bölge ve sektöründe en rekabetçi kuruluşlar arasında ön sıralarda yer almaktadır.


Kriz öncesine kadar her geçen yıl artan global pazar talepleri ve buna paralel artan üretim performansları ile TİM verilerine göre 2008 yılında “Türkiye’nin En Büyük 19. İhracatçıFirması” konumuna yükselmiştir.

Global Ekonomik Gelişmeler

IMF verilerine göre; yaşanan Global Kriz nedeni ile 2009 yılında - 0,6 olarak gerçekleşen dünya büyüme hızının 2010 yılında +4,8 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. 2010 yılı sonu itibari ile Gelişmekte olan ülkelerin büyüme hızının gelişmiş ülkelerin 3 katı olması beklenmektedir. İçinde ülkemizin de bulunduğu, Çin, Hindistan ve Brezilya gibi ülkeler ise global ekonominin lokomotifi olarak ön plana çıkacaktır. Her ne kadar OECD son verileri Krizin etkilerinin hızla azalmaya başladığını gösterse de özellikle ABD ve AB’nin büyüme hızlarının beklenenden yavaş gerçekleşiyor olması ekonomik kırılganlığın hala devam ettiğini göstermektedir. Global piyasalarda kırılganlığın ve riskin yüksek hissedildiğine dair en büyük kanıtlardan birini ALTIN fiyatları oluşturmaktadır. Altın fiyatlarının her geçen gün yeni rekorlara imza atması, Krizin hala devam ettiğinin bir göstergesi iken, petrol fiyatlarının hala beklenen noktalara ulaşmaması da ekonomik canlılığının hala beklenen seviyelere ulaşmadığının bir göstergesidir. Türkiye Büyüme Rakamlarına bakıldığında ise 2009 yılında yaşanan rekor düşüşlerin 2010 yılında yerini rekor büyüme rakamlarına bıraktığını görülmektedir. Yılsonu büyüme tahminlerinin ise 7 seviyelerinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Özellikle ikinci çeyrekte yaşanan büyümenin motoru inşaat sektörü olmuştur. Sektör 21.9 oranında büyürken, imalat sektörü15.4, mali sektör ise 15.2 oranında bir büyüme kaydetmiştir.

Dünya Ham Çelik Üretimi

Dünya ham çelik üretiminin yaklaşık 50’si Çin tarafından üretilirken, Çin harici dünyanın üretim artış hızının Çin’in çok gerisinde kaldığı görülmektedir. Kriz ile birlikte tüm dünyanın üretiminde düşüler yaşanırken, Çin’in durdurulamaz yükselişi devam etmektedir.



2009 yılı dünya ham çelik üretimi 1,2 milyar tondur. 2001-2007 yılları arasında artış gösteren dünya ham çelik üretimi, 2008-2009 yıllarında düşmüştür. Dünya toplam ham çelik üretiminde Brezilya, Rusya ve Çin ve Hindistan’ın payı 58,3’tür. Bu üretimde Çin’in payı ise 46,6 olmuştur. 2009 yılında bir önceki yıla göre üretimini artırabilen ülkeler Çin, Hindistan ve İran’dır. Türkiye ham çelik üretimi bir önceki yıla göre 5,6 düşmüş ancak ülkemiz sıralamada İtalya’yı geride bırakarak 10’unculuğa yükselmiştir. Türkiye bu üretimiyle Avrupa’da 4, AB-27’de ise Almanya’nın ardından 2. sırada yer almıştır. Dünya genelinde giderek azalan kriz etkileri ile yavaş yavaş toparlanmaya başlayan global ham çelik üretimi 2010 yılı ikinci çeyrek sonu itibari ile yakaladığı363 milyon tonluk üretim ile yeni bir rekora daha imza atmıştır. 2010 yılı ilk 8 ayı itibari ile üretimde yakalanan 23 lük artışı ile yılsonunda ulaşılacak yeni üretim rekorunun 1,4 milyar tona yaklaşması beklenmektedir. 2009 yılında 8,2 oranında düşen global ham çelik üretimi, 2010 yılın ilk yarısında 30’a yakın artış göstermiştir. Dünya’nın en büyük üreticileri sıralamasına bakıldığında ise Çin ve Hindistan dışında 2009 yılında üretimini artıran ülke olmamıştır.

2008 – 2009 yılı ham çelik üretimlerinin bölgeler bazında karşılaştırmasına bakıldığında, ABD, AB ve BDT gibi gelişmiş ülkelerin kümelendiği bölgelerdeki ham çelik üretimlerindeki azalmanın gelişmekte olan ülkelere nazaran daha yüksek oranlarda gerçekleşmiştir. AB 35’lik küçülme ile sektörde 2009 yılında en çok daralmayı yaşayan bölge olmuştur. Ton

Dünya Ham Çelik Kapasiteleri

Dünya ham çelik üretiminin 54’üyassımamul üretimine yönelik faaliyetlerini sürdürürken, 46’lık bölümü ise uzun ürünlere yönelik faaliyetlerini devam ettirmektedir. Dünya Çelik Birliği (WSA)’nin son yaptığı bir analize göre Krize rağmen dünya ham çelik üretimine yönelik global kapasite artışlarına devam edilmektedir. Gelecek dönem beklenen kapasite artışları ve yakalanacak üretim rakamları göz önünde bulundurulduğunda 2007 yılında 200 milyon ton olan atıl kapasitenin 2012 yılında 500 milyon tonları geçmesi beklenmektedir. Özet ile yakın zamanda global pazarda rekabetin daha da zorlaşacağı anlaşılmaktadır.

Dünya Çelik Tüketimleri

Her ne kadar ABD ve AB ülkelerinin çelik tüketimleri krizden kurtulamamış görünse de başta Asya, Ortadoğu ve Afrika ülkelerinin başını çektiği bölgelerden gelen güçlü talep ile kriz öncesi tüketim seviyelerini yeniden yakalayan dünyanın 2010 yılı sonunda toplam tüketimini 15 artırarak 1,25 milyar tona ulaşması beklenmektedir.

Dünya’da en fazla çelik Asya ve Kuzey Amerika’da tüketilirken, global üretimin 50 kadarı inşaat sektörü tarafından tüketilmekte olup makine sanayi 2. en büyük tüketici sektördür. Dünya tüketiminin 47’sini YASSI ÜRÜNLER oluşturmaktadır. Yassı ürünler içinde ise 35’lik pay ile HRC (Sıcak Haddelenmiş Şerit) ilk sırayı almaktadır. Uzun ürünlerde ise 55’lik oranla içinde Nervürlü Demir’in de bulunduğu çubuklar ilk sırada yer almaktadır. 2009-2008 yılı uzun ürünlerin ana ürün gruplarına göre değişimleri incelendiğinde, Profillerdeki 20 tüketim düşüşü haricinde diğer ana ürün gruplarında 2009 yılı tüketim değerlerinin arttığı görülmektedir. 2009-2008 yılı uzun ürünlerin bölgesel tüketim değişimleri incelendiğinde, Global Krizden en çok etkilenen K.Amerika, Avrupa ve BDT ülkelerindeki uzun ürün tüketimlerinin 35 ila 20 arasında azaldığı görülmektedir.

Dünya Çelik Ticareti

Dünya’nın en büyük 10 Çelik İhracatçısının yaptığı ihracat miktarlarını aylık gösterir grafik aşağıdaki gibidir. Kriz öncesi 20-25 milyon ton/ay ortalama ile gerçekleşen ihracat miktarının 2009 yılı genelinde 40 azaldığı görülmektedir. En fazla ticareti yapılan ürün 31ile Sıcak Şerit iken Nervürlü Demir’in oranı15’dir.



İhracat Trendleri

AB, ABD, Ukrayna, Çin ve Türkiye gibi Dünya’nın sayılı ihracatçıları kriz öncesi dönemden oldukça uzak görülmekle birlikte, kriz sonrasında bir toparlanma hareketinin başladığı ancak pazarın tedirginliği nedeni ile bunun sürekli olmadığı anlaşılmaktadır.

İthalat Trendleri

Dünya’nın gelişmiş ülkelerinde krizin daha ağır hissediliyor olması ve bu ülkelerin çelik tüketiminde de lider konumda bulunmaları nedeni ile kriz dönemi boyunca çelik ithalatlarında keskin düşüşler yaşanmıştır.

Türkiye Demir Çelik Sektörünün Önemi

Ülkemiz en büyük ihracatçı sektörler sıralamasına bakıldığında Türk Demir Çelik Sektörünün 2008 yılında 2., 2009 yılında ise 3. En Büyük İhracatçı sektör olduğu görülmektedir. Sektörümüz, 2009 yılında yaşanan 50’ye yakın küçülme ile krizden en ağır etkilenen sektörlerin başında gelmektedir. 2010 yılında ise krizin etkilerini hissetmeye devam eden sektör tüm sektörler arasında en düşük toparlanma yüzdesine sahip olmaktan kurtulamamıştır.

Türkiye Çelik Üretim Haritası
Türkiye’de 22 EAO, 3Entegre ve 2 İndüksiyon Ocaklı olmak üzere toplamda 27 adet firma sektörde faaliyetlerini sürdürmektedir. Ayrıca İskenderun Bölgesinde 2 adet EAO’lı yeni tesisin 2010 yılında devreye girmesi ile toplam üretici firma sayısı29’a çıkacaktır.



Türkiye Çelik Üretiminin Tarihçesi

Türkiye, 2000 yılında toplamda 15 milyon ton olan ham çelik üretimi ile Dünyada 17. Avrupa’da 6. En Büyük D.Ç. Sektörü unvanına sahip iken, 2009 yılında 25 milyon ton seviyelerine ulaşan üretim ile Dünyanın 10., Avrupa’nın ise 2. En Büyük D.Ç. Sektörü konumuna yükselmiştir. 2010 yılında ise Türk D.Ç üretiminin toparlanan Dünya Ekonomisine paralel artışa geçerek 2008 yılı üretimini yeniden yakalayarak geçmesi beklenmektedir. Türk üreticilerinin üretim kısıntısının 30’lara ulaştığı krizin ilk aylarından sonra toparlanmaya başlayan sektörümüz yeni eklenen kapasitelerin de etkisi ile günümüzde kriz öncesi aylık üretim seviyelerini yakalamış durumdadır.

Yassı Çelik Talep Artışı

Son yıllarda (kriz dönemi hariç) Türkiye’nin ekonomisinde yaşanan olumlu gelişmelere paralel her geçen yıl artan Yassı Ürün talebine ek olarak yeni yapılan ve yapılmakta olan yatırımlar ile birlikte ülkemizin yassı ürünlerdeki kendine yeterlilik oranı her geçen yıl artmaktadır. 


Uzun Çelik Talep Artışı (Milyon Ton)

Ülkemizde iç talep’in 2 katı uzun ürünler üretilmekte olup, yıllar bazında talebin kayda değer bir değişim yaşamamasına rağmen artan üretimin sektör üzerindeki rekabet baskısı artarak devam etmektedir. Uzun ürün üreticileri bu atıl üretim sorununu ihracat yolu ile aşmaktadırlar.


2008 yılında 20 milyon tonlara yaklaşan sektör ihracat performansı krizin de etkisi ile 2009 yılında 18,8 milyon ton seviyelerine gerilerken, bu düşüşün 2010 yılı sonu itibari ile devam edeceği tahmin edilmektedir. Türkiye ihracatının 80 ağırlıklı olarak uzun ürünlere bağlı olması, uzun ürünlerin inşaat sektörü ağırlıklı kullanılması ve yaşanan krizi ile birlikte bölge ülkelerinin altyapı ve inşaat sektörü yatırımlarını kısması ihracatımızı düşüren en önemli
etmenlerin başında gelmektedir.

Birim İhracat/İthalat Ciro (USD/ton)

İhraç ürünlerinin katma değeri düşük uzun ürünler ve ithal ürünlerin ise katma değeri yüksek yassı ürünlerden meydana gelmesi nedeni ile sektörün birim ton başına ticaret cirosu ithalat yönünde ağır basmaktadır. 2009 yılı sonu itibari ile krizinde etkisi ile uzun ürünlerdeki satış birim fiyatı40 düşerken, ithal edilen ürünlerdeki alış birim fiyatı30 gerilemiştir. Sektörün
finansal performansı günümüzde 2007 yılına benzer bir tablo sergilemektedir.

Ürün Gruplarına Göre İhracat (Ton)

2009 yılında 63 olan uzun ürün ihracat oranı2010 yılı ilk 6 ayında 53’e gerilerken, bu düşüşteki açık kütük ürününde yaşanan ihracat artışı ile kapatılmaya çalışılmıştır.


Ürün Gruplarına Göre İthalat (Ton)

2009 yılında 54 olan yassı ürün ithalat oranı 2010 yılı ilk 6 ayında 63’e çıkarken, kütük ithal eden bazı haddecilerin kendi çelikhanelerini devreye almaları nedeni ile kütük ithalat oranında belirgin düşüşler yaşanmıştır.



Türkiye İhracat Pazarları

Dünya pazarlarında yaşanan talep yön değişikliklerine rekabetçiliği ile hızlı ve kolay adapte olabilen Türk Üreticiler, son yıllarda Kuzey Afrika ve Orta-Doğu bölgelerini, inşaat sektörlerinde yaşanan yoğun hareketlilik nedeni ile, Hedef Pazarları olarak belirlemişlerdir.



Türkiye İthalat Pazarları

Dünya pazarlarında en rekabetçi ülkelerin başında gelen Rusya ve Ukrayna ile birlikte BDT ülkeleri ülkemizin ithalat yaptığı bölgelerin başında gelmektedir.



Türkiye Demir Çelik Yatırımları

Yaklaşık olarak günümüzde yıllık net 4-5milyon ton olan Yassı Ürün İthalatının 2013 yılı sonu itibari ile yapılan yatırımlar neticesinde net 4-5 milyon ton ihracat potansiyeline ulaşması beklenmektedir.Uzun ürünlerde ise yapılan yatırımlar ve durağan iç talep nedeni ile ihracat potansiyelinin aynı seviyelerde seyretmesi beklenmektedir.

İskenderun – Osmaniye Bölgesi

İskenderun-Osmaniye bölgesinde 2005 yılında yaklaşık 4,2 milyon ton sıvı çelik kapasitesi ile sadece 4 firma faaliyette bulunurken 2012 yılı sonunda tamamlanan yatırımlar ile üretici firma sayısı 9’a, toplam sıvı çelik kapasitesi ise 3,7 kat artarak 15.6 milyon tona çıkacaktır. Bölge; Enerji’den Demir-Çelik Sektörüne özellikle son 5 yılda yakaladığı yatırım cazibesi ile çok yakında Türkiye’nin gelecekteki Sayılı Sanayi Merkezlerinden biri haline gelecektir.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.