Metal ve alaşımlarının çevreleri ile kimyasal ve elektrokimyasal reaksiyonları sonucu bozulmasıdır. Korozyon, metallerin mekanik yollar dışındaki bozunumları olarak da tanımlanır böylece metal doğadaki haline döner. Demir ve çelik genellikle; oksijen ve suyun bulunduğu her ortamda korozyona uğrar. Korozyonun…
Metal ve alaşımlarının çevreleri ile kimyasal ve elektrokimyasal reaksiyonları sonucu bozulmasıdır.
Korozyon, metallerin mekanik yollar dışındaki bozunumları olarak da tanımlanır böylece metal doğadaki haline döner. Demir ve çelik genellikle; oksijen ve suyun bulunduğu her ortamda korozyona uğrar. Korozyonun hızı, ortam koşullarına göre değişir, örneğin, su içinde suyun hızı ya da asitliğiyle, metalin hareketiyle sıcaklıkta yada havalanmadaki artışla, bazı bakterilerin veya başka etkili bir takım faktörlerin varlığıyla artış gösterir. Diğer taraftan, korozyon koruyucu tabakalarla (veya filmler) geciktirilir. Suyun alkalinitesi de çelik yüzeylerde korozyon hızını azaltır. Ama korozyonun gerçekleşebilmesi için daima su ve oksijen gereklidir. Korozyon miktarını her ikisi de belirler, örneğin, kuru havada çelikte korozyon görülmez.
Havadaki nem oranı 30'un altında ise normal veya normalin altındaki sıcaklıklarda korozyon önemsenmeyecek kadar azdır.
KOROZYON HASARI VE KORUNMA YOLLARI
Yapılan araştırmalara göre ülkemizde korozyon ve korozyondan doğan hasalar gayri safı milli hâsılanın yaklaşık 2 -5 'i kadardır. Özel işletmeler ve yerlere göre bu değer daha yüksek rakamlar göstermektedir. Bu da işletmenin verimli ve karlı çalışmasını etkilemektedir. Hatta gerekli önlemler alınmazsa işletmenin çökmesine veya yenilenmesine sebebiyet vermektedir.
Korozyonla savaşımda dünyada birçok teknikler kullanılmaktadır. Bunlardan başlıcalar; Katodik Koruma ( Toprak altı, su ve su altı sistemlerine ), Anodik Koruma (Su ve Asidik ortamlar), Metalik ve metalik olmayan kaplamalar (Kısmen su, Asidik ve atmosferik ortamlar), Boyama ( genelde atmosferik ve sulu ortamlar) Dış cephe doğal taş kaplama mekanik bağlantı sisteminde korozyon oluşması taşıyıcı bölümün çürüyüp bağlı olduğu noktadan kopması veya başka bir şekilde deforme olması ve sistem bütünlüğünü bozması gibi sonuçlar doğurur. Bu sebepten doğru malzeme kullanmak önemlidir.
Austenitic paslanmaz çelikler 18 chromium alır ve nickel içerirler.
Bu değişim metalik yapıyı feritikten austenitiğe değiştirir ve böylece korozyona dayanıklılığını arttırır. Isıl işlem ile sertleştirilemezler. Manyetik değildir, fakat soğuk işlemler sonucu (bükülme, rulolama gibi) local olarak manyetiklik kazanırlar. Feritik paslanmaz çelikler chromium içerir ve bu asıl elementidir (13-17) ve düşük miktarda de karbon içeriği bulunur.
Martensitik paslanmaz çelikler 12 chromium içerir ve feritikteki içerikten daha fazla karbon bulunur.
Duplex paslanmaz çelikler korozyon direncinin ve malzeme dayanıklılığının yüksek olması gereken yerlerde kullanılır. Isıl işlemle sertleştirileme
Resimden de anlaşılacağı üzere bir insan saçının teli 70-170 mikron olduğu görülürken pasivizasyon tabakası 0,06-0,08 mikron olarak görülmektedir.
Başlıca korozyon çeşitleri
Pitting korozyon
Klorür içeriği
Asitlik pH değeri
Sıcaklık
Oksijen veya metal iyonları gibi yükseltgeyici ajanların varlığı.
Pitting (Çukurcuk) Korozyonu nemle temas eden alaşım yüzeyinde,nemle temas eden anodik ve katodik kısımların bulunması sonucu oluşur.Metal alaşımı, elektronların taşınması için metal yolu meydana getirir. Pitting korozyonu, alüminyum ve magnezyum alaşımlarında sık rastlanan bir tür korozyondur. İlk belirtisi yüzeyde toplanan ve kabaran beyaz ve gri tozumsu yığıntılardır. Bu yığıntılar temizlendikten sonra küçük oyuklar veya boşluklar görülebilir.Oyuklar baştan küçük olmasına rağmen zamanla büyür. Pitting (çukurcuk) korozyonunun oyukları parça kalınlığı uygun ise kazınarak temizlenebilir.
Çatlak Korozyonu
Ostenitik paslanmaz çelikler (300 serisi)
Sıcaklık > 60 °C
Gerilim kuvvetleri
Korozif ortam, örn. Cl-, H2S, OH-
Oluştuğunda, malzeme kısa sürede gider.
İntragranular korozyon
Tane sınırları boyunca oluşan korozyonlara Taneler Arası Korozyon denir. Taneler arasındaki metal bileşimi tane içine göre farklıdır. Alaşım elemanları, çökeltileri, tane sınırlarına yerleşir. Hatalı ısıl işlem tane sınırlarını hasarlar ve onları tane içine göre daha anodik yapar.Taneler arası korozyon, gözle tespit edilemediğinden en tehlikeli korozyon türüdür
Yüksek sıcaklığa bağlı olarak metal kristalizasyonundaki karbon,karbür tanecikleri oluşturarak bağ yapısını bomak sureti ile paslanmaz malzeme hasar görür.Yüksek sıcaklığa dayanım gösteren malzemeler aşağıda gösterilmiştir;
Austenitik Grup
C N Cr Ni Si Other EN ASTM
0.05 - 18.3 8.7 0.5 1.4984 304H
0.05 - 17.5 9.5 0.5 Ti 1.4878 321H
0.05 0.15 18.5 9.5 1.3 REM 1.4818 S30415
0.04 - 20 12 2.0 1.4828
0.06 - 22.5 12.5 0.5 1.4833 309S
0.09 0.17 21 11 1.7 REM 1.4835 S30815
0.05 - 25 20 1.0 1.4845 310S
0.12 - 25 20 2.0 1.4841 314
0.05 0.15 25 35 1.5 REM 1.4854 S35315
Erozyon korozyonu
Korozyon paslanmaz da dahil genel bir metal koruma problemi olup,öncelikle ortam şartları,çalışma sıcaklığı,bağıl nem koşulları,prosesin tanımı gibi faktörler mutlak suretle değerlendirilmelidir.Bu açıdan doğru özelliklere sahip malzeme seçimi yapmak,malzemenin iç kimyasal kompanizasyon değerlerinin standartlar içinde olmasını kalite kontrol sertifikaları ile garanti altına almak gerekmektedir.Bir başka deyişle,alımından depolanmasına kadar hassasiyet gösterilmesi gereken bu malzemelerin seçiminde azami özen ve hassasiyet gösterilmelidir.
