5 ADIMDA EMNİYET

Globalleşen dünyada, insanı ve çevreyi korumak için hazırlanan yönetmelikler ülkeleri standartlara uymaya zorlamaktadır. Avrupa Birliği uyum sürecinde, ülkemiz de AB yönetmelik ve standartlarını kabul ederek bu yapıya dahil olmuştur. Ancak bu yapı pek çok bilinmezi içermesinin yanı sıra izlenmesi gereken yöntemlerin gösterilmesinde yetersiz kalmaktadır.

Bununla birlikte küresel rekabet ortamında üretim yarışının kesintisiz devam etmesi, verimliliğin arttırılması, maliyetlerin düşürülmesi gibi konular insanları otomasyon ürünleri almanın ötesinde mühendislik ve danışmanlık hizmeti almaya da yöneltmiştir. Bu konudaki ihtiyaç gerek elektrik, elektronik, mekanik, otomasyon bilgisi gerekse makine ve uygulama tecrübeleriyle doldurulabilmektedir. İşletmeler için en düşük maliyetli ve en hızlı yöntem ise bu konuda uzman danışmanlardan yardım almaktır. İşte Pilz, sanayimizin ihtiyacı olan risklerin belirlenmesi, risklerin analizi, CE danışmanlığı gibi bilinmeyenleri çözmek için bir dizi danışmanlık hizmeti başlatmıştır.

Bu emniyet dizininde:

• Makine ve tesislerin ilgili standartlara uygunluk değerlendirmesi (S.U.D.)
• Risk analizi
• Emniyet Konsepti
• Emniyet Tasarımı
• Sistem Entegrasyonu ve
• Sistem Doğrulama
süreçlerine ait hizmetler yer almaktadır.


S.U.D.
“Makine ve tesislerin ilgili standartlara uygunluk değerlendirmesi” ile risk analizi yapacak olan kişiye sistematik veriler sağlanır. Risk analizinin doğru ve hızlı yapılmasına yardımcı olan bu sitem ile makine ya da tesislerin risk haritası çıkarılmış olur.





Risk Analizi
Emniyet döngüsünün ilk basamağını oluşturan Risk Analizi; bir makinenin, prosesin ya da iş gereçlerinin bir bölümünün ulusal ve/veya uluslararası standartlar ölçeğinde fiziksel olarak incelenmesini ve bulguların yazılı hale getirilmesini sağlar.

Risk analizinin temel amacı ise; donanım tabanlı her türlü tehlikenin tanımlanması, risklerin belirlenmesi ve mevcut riskler için (yürürlükteki yasalar ve standartlarla birlikte, uygulanabilirliği de göz önüne alınarak) alınması gereken emniyet tedbirlerinin tespit edilmesidir.


Emniyet Konsepti
Emniyet Konsepti, risk analizinde tanımlanan tehlikelerle, bu tehlikelere tedbir olarak önerilmiş çözümlerin birbiriyle ilişkilendirildiği ve aralarında bağlantı kurulduğu, emniyet dizinin bir sonraki basamağıdır.

Emniyet Konsepti, kabul edilebilir bir emniyet seviyesinin mekanik, elektrik ve diğer gereksinimlerine temel bir bakış açısı getirerek; makine ve tesislerin, (uygulanabilirliği uzmanlarca test edilen) ilgili standartlara uygun olup olmadığının belirlenmesinde yardımcı olur.

Emniyet Konsepti şunları içerir:

• Makine durdurma sisteminin ve diğer emniyet önlemlerinin uygulanabilirliği ve kullanım uygunluğu
• Tehlikeli gerilim hattının ve mekatronik etkenlerin emniyet altına alınması
• Tehlikeli bölge içerisindeki çalışanların tespiti
Makine sisteminin gözden geçirilmesi ve tehlikeli alanların belirlenmesinden sonra emniyet ve uygunluk açısından emniyet konseptini oluşturarak risk analizi tamamlanmış olur.
Bütün bunların yanı sıra, emniyet konsepti ilgili kanun, yönetmelik, standartlar ve emniyet teknolojileri gibi konularda etraflıca bir bilgi birikimine sahip kişilerce yapılmalıdır. Bu kişilerin makine ya da tesisin faaliyet gösterdiği endüstri için çalışma pratikleri, ergonomi gibi konularda bilgisinin olması ve yaptığı işe hâkim olması kurulacak emniyet sisteminin otomasyonu yavaşlatmaması, bilakis optimize etmesi açısından son derece önemlidir.

Emniyet Tasarımı :

Emniyet tasarımı, emniyet konseptinden emniyetli yaşam döngüsüne kadar devam eder.

Emniyet Tasarımı’nın amacı, risk analiziyle tespit edilen tehlikeleri azaltmak ya da ortadan kaldırmak için gerekli olan sistem gereksinimlerinin belirlenmesi ve tasarlanmasıdır. Ölçümler, çizimler ve standartların belirlenmesi ve sonuca ulaştırılması gibi detaylı işlemlerin gerçekleştirildiği bölüm bu kısımdır. Emniyet Tasarımı 4 kısımdan oluşmaktadır. Bunlar;



 Proje Tanımı
 Sistem belirleme
 Tasarım belirleme
 Gerçekleştirme

Emniyet sistemleri bir makine için gereken zorunlu fonksiyonlar, mevcut donanım ya da standart kontrol sistemleriyle aynı anda düşünülerek hayata geçirilmelidir.

Makinenin yapım aşamasında emniyetli hale getirilmesi sonradan emniyetli hale getirilmesine oranla çok daha ekonomik ve verimlidir. Ancak yönetmeliğe uymayan eski makinelerin de emniyetli hale getirilmesi zorunludur. Bunu yaparken hazırlanacak tasarımın, operatör ve kullanım ergonomisine dikkat etmesi, makine ve sistemlerin emniyetli hale geldikten sonra verimli olarak da çalışabilmesinin yegane yoludur.


Sistem Entegrasyonu
Kullanıcı, emniyet konsepti ve dizaynının uygulanmasına karar vermesi halinde, Pilz, kullanıcının talepleri doğrultusunda projeyi üstlenebilmektedir. Proje üstlenimi, sistem ihtiyacı doğrultusunda mekanik ve/veya elektrik tesisatın kurulumu için gerekli proje planlaması, her türlü kaynakların belirlenmesi, materyallerin temini ve diğer yüklenicilerin organizasyonu gibi aşamalardan oluşmaktadır.

Sistem entegrasyonunun doğru uygulanması en az doğru tasarlanması kadar önemlidir. Aksi halde emniyet için yapılan tüm çaba ve masraflar kesinlikle boşa gidecektir.


Emniyet Doğrulaması

Emniyet Doğrulaması, bir önceki aşamada yapılan sistem entegrasyonunun amaçlandığı şekilde yapıldığını ve amaçlandığı şekilde çalıştığını kontrol eden son aşamadır. Bu noktada gerekli tüm izlemeler, ve fonksiyon testleri standartların şart koştuğu şekilde başka bir ekip tarafından yapılır ve belgelendirilir. Emniyet Doğrulaması 4 ana başlıktan oluşmaktadır;


 Uygulama testi
 Sistem Uygulama Testi
 Fonksiyonel Sistem Testi
 Sertifikasyon

Özetlemek gerekirse, tüm bu çalışmalar ile makine ya da tesislerdeki tehlikeli durumlar önceden belirlenir. Belirlenen bu durumlar (kabul edilebilir bir seviyeye kadar) minimize edilir. Bu tehlikelere karşı mekatronik (mekanik, hidrolik, pnömatik, elektrik, elektronik ve yazılım tabanlı) çözümleri içeren bir emniyet konsepti oluşturulur.

Kullanıcı ihtiyaçları ve bu konsept göz önüne alınarak bir tasarım hazırlanır. Bu tasarıma bağlı kalınarak uygulama gerçekleştirilir. Uygulama sonrası yapılanların ilgili direktiflere ve standartlara uygunluğu, bir başka ekip tarafından bazı testler, simülasyonlar ve kontroller ile doğrulanır.

Bütün bu aşamalardan sonra makine ya da tesisiniz emniyetli ve verimli çalışma şartlarına kavuşmuş olur.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.