Paslanmaz çelikte gümrük vergisinin artırılması ve anti-damping soruşturmasının yanı sıra sektörde yaşanan gelişmeleri Paslanmaz Sanayi ve İş İnsanları Derneği (PASİD) Yönetim Kurulu Başkanı Arslan Küçükemre ile konuştuk. Gerçekleştirdiğimiz röportajı sizlerle paylaşıyoruz.
Türk paslanmaz çelik sektörü hakkında bilgi verebilir misiniz? Hangi sektörlere tedarik sağlıyor?
Türkiye’de tam anlamıyla paslanmaz sıvı çelik üretimi yapılmıyor. Paslanmaz çelik yarı mamul hammadde temininde Türkiye dışa bağımlıdır. Beyaz eşya, mutfak gereç ve ekipmanları, endüstriyel mutfak, makine endüstrisi, otomotiv endüstrisi, gıda ve tekstil makinaları ve ekipmanları, boru üreticileri ve asansör, evye, medikal ve hastane ekipmanları, HES, GES ve NÜKLEER elektrik santralları, uçak ve uzay sanayi olmak üzere birçok sektörde kullanılan paslanmaz çelik aynı zamanda savunma sanayi gibi stratejik sektörlere de tedarik sağlıyor. Paslanmaz çelik ürünleri çoğunlukla nihai ürünlerde ve yatırım mallarında daha çok kullanılıyor.
Sektör açısından 2023 yılı nasıl geçti? Sektörün 2024 yılı ilk 5 aylık performansını değerlendirebilir misiniz?
Paslanmaz Çelik sektörü 50 yılı aşkın süredir Türkiye’de yarı mamul hammadde olarak (sac, çubuk, boru & fitting) üretimi olmayan, paslanmaz çelik ürünlerini ithal edip, stoklayıp büyük kısmını çelik servis merkezlerinde, uzun mamul üretim tesislerinde işleyip, bu mamul ve yarı mamul ürünleri Türk sanayisinin hizmetine sunuyor. Sektörlerin ihtiyaçlarıyla doğru orantılı olarak 2023’ün bizim sektörümüz için de zorlu geçtiğini söyleyebiliriz. 2023’e girdiğimizde stoklar tarihinin en yüksek seviyelerine ulaştı ve fiyatlar Temmuz 2022’den 2023 sonuna kadar mütemadiyen geriledi ve toplamda yüzde 35 düşüş yaşadı. 2022 yılının ikinci yarısında sektörümüz bu sinyalleri almaya başlamıştı ama 2023 yılında global anlamda da yaşanan sert yavaşlama 2023 yılı içerisinde yüksek stokları eritme gayreti ve fiyatların yüzde 50 civarı düşmesiyle birlikte ticari aktivitenin yüzde 30’un üzerinde yavaşlamasına sebep oldu. 2023’ün son çeyreğine geldiğimizde stok değer ortalamaları güncel fiyatları yakaladı ama 2024 yılında hala düşmeye devam ediyor. Ekonomik aktivitelerin yavaşlaması 2024 yılında da sektörümüzü zorluyor. İyileşmenin ekonomik aktivitelerin hareketlenmesi ve finansal ortamın düzelmesine bağlı olarak yaşanacağını düşünüyoruz.
İç piyasada talep ne yönde ilerliyor? 2024 yılsonu ihracat beklentileriniz nelerdir?
Şu anda çok daha düşük stoklar, güncel değerlerine yakın, ortalama stok fiyatları söz konusu. Genel görüş sağlıklı hareketlenmenin 2024 yılının ikinci yarısında başlayacağı yönünde. Fiyat istikrarının sağlanması, fiyatların talep yönlü artışları ve stokları daha hızlı doldurma eğilimi hareketlenmeyi hızlandırabilir. Bu iyimser tahmine karşılık kötümser açıdan değerlendirdiğimizde yine de 2023 yılından daha iyi geçecek bir 2024 bekleniyor diyebiliriz.
Vergi devam ederse 20 milyar dolarlık bir ihracat kaybı yaşanacak Şuan da tartışma konusu olan paslanmaz çelik ithalatında gümrük vergisinin artırılması sektöre etkilerini anlatabilir misiniz? Sektör tam olarak vergi noktasında nasıl bir çözüm istiyor? Şu an için yürürlükte bulunan yüzde 12 gümrük vergisi bile piyasamızın alım ve satım gücünü zorlaştırmakta, rekabet gücümüzü azaltmakta ve piyasada tekel oluşmasına neden olmaktadır. Şu ayrıntı unutulmamalıdır ki, özellikle paslanmaz çeliğin kullanımı ile üretilen ürünler ve hatta ithal edilen paslanmaz çeliğin yüzde 40 ile 50 kadarı da ihraç edilmektedir. Yani her ne kadar ithalat girdisi olsa da, o kadar da ihracat çıktısı olmaktadır. Mevcut durum bu haldeyken bahsettiğimiz ana hammaddesi paslanmaz çelik olan birçok sektör de rekabet gücünü yitirmektedir. 20 milyar doları aşan ihracat azalacak, istihdam kayıpları oluşacaktır. İş bu sebepler ile var olan verginin sıfırlanmasını ve gündemdeki anti damping soruşturma konusunun kapatılmasını, sektörümüz ve ülkemizin çıkarları doğrultusunda talep ediyoruz.
Sektörün sorunları ve şuan ki en önemli gündem maddesi nedir? Sektörün gelişiminde PASİD nasıl bir rol üstlenecek?
Sektörümüzün en temel gündem maddesi şu an yüzde 12 olan gümrük vergisi ve son olarak Çin, Endonezya ve Tayvan menşeli paslanmaz çelik ürünlerine yönelik yüzde 20 vergi talebi. PASİD olarak yeni kurulmuş bir dernek gibi gözüksek de sektör içerisinde uzun yıllardır faaliyet gösteren firmaları temsil etmek amacıyla deneyimli bir ekip ile yola çıktığımızı vurgulayabiliriz. Amacımız sektörümüzde faaliyet gösteren, ülkemizin her bir tarafındaki firmaları bir araya getirmek ve sektörün tüm bileşenlerini ortak paydada buluşturmak. Sektörümüzü tüm bileşenleriyle her platformda temsil ederek; sektörümüzde var olan ve oluşabilecek sorunlara ortak çözümler bulmayı, paslanmaz çelik alanındaki gelişmeleri şekillendirmeyi, yönlendirmeyi ve rekabet edilebilir bir piyasa oluşturmayı ve gelişimine katkı sağlamayı amaçlıyoruz.
