Emniyet Kapı Şalteri Uygulamaları, Çözümler…

İstatistikler de göstermektedir ki tehlikeli makineler (robot, pres, cnc işleme tezgahları, paketleme makineleri, vb…) gerekli emniyet tedbirleri alınmadığında ya da yanlış emniyet çözümleri uygulandığında istenmeyen iş kazalarına, yaralanmalara zaman zaman da ölümlere sebep olmaktadır. Bu tehlikeli makinelerde en çok uygulanan emniyet önlemi ise tehlikeli bölgelerin bir kapı aracılığı ile kapatılması, kapının açılması durumunda da sistemin çalışmasına izin verilmemesidir. Kapı uygulamasının üretimi yavaşlattığı durumlarda ve standartların izin verdiği ölçüde ışık perdeleri de kullanılabilmektedir. Bu uygulamalar birçok sektörde yaygın olarak kullanılmasına rağmen yanlış da kullanılabilmektedir. Emniyetli olduğu düşünülen sistemler çoğu zaman yeterli emniyet seviyesine ulaşamamaktadır.

EN 1088 standardına göre tehlikeli makine hareketleri, operatörün tehlikeli alana müdahale etmesi gereken durumlarda mutlaka engellenmeli, makineye erişimi sağlanan geçiş alanları, kapılar emniyet şalterleri ile izlenmelidir. Standartlara göre izlemenin doğru yapılabilmesi için her bir sensör ayrı bir emniyet rölesine bağlanmalıdır. Bu fazladan işçilik, kablolama, zaman kaybı yani maliyet anlamına gelir. Bu kayıpları minimize etmenin tek yolu, emniyet uygulamalarını iyi bilmek, doğru emniyet anahtarını doğru uygulamada kullanmak ve doğru kontrol cihazını seçmekten geçmektedir. Çünkü tek bir emniyet anahtarı ile çoğu zaman emniyet seviyesi EN 954-1 ‘e Kat 2 ‘de kalmaktadır.

Otomasyon sisteminin emniyet devresi kısmı tasarlanırken seçilen emniyet anahtarı uygulamaya göre farklılık gösterebilmektedir. Manyetik, mekanik, mekanik kilitlemeli, kodlu, kuru kontak ya da PNP çıkış vb… emniyet anahtarları kullanılmaktadır.

Peki bu anahtarlar hangi durumlarda kullanılır, aralarındaki fiziksel farklar dışında teknik olarak ne farklar bulunmaktadır. Kullanıcılara daha geniş bir perspektiften bakmasını sağlayacak, emniyet anahtarı seçimi ve kullanımını emniyet otomasyonun çözümlerinde lider firma Pilz’in bu alanda kullanıcılara sunduğu çözümler nelerdir?

Pilz emniyet şalter grubunu 3 temel başlıkta toplamıştır. Bu üç ana grup altında ihtiyaçları karşılamaya yönelik çok geniş bir ürün yelpazesi ve birçok farklı ürün bulunmaktadır.

1-Mekanik şalter,
2-Manyetik şalter,
3-Kodlu şalter

Hücreler için Mekanik Kilitlemeli RFID Teknolojili Emniyet Çözümü (PSENsgate)


Özellikle kilitleme fonksiyonun zorunlu olduğu emniyet çözümlerinde sıklıkla kullanılan kilitlemeli mekanik şalterlerin emniyet kategorisi maksimum Kategori 3’e kadar desteklenebilmektedir.

Mekanik kilitlemeli emniyet şalterleri zaman zaman tek başına yeterli olmamakta bu durumda emniyet kapısını (özellikle pres hatları ve bazı robot hücrelerinde, plastik enjeksiyon makineleri, vb.) ikinci bir şalterle izleme zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Bu ek maliyet yanında sahada kablo karmaşası, buton, fazladan emniyet cihazı anlamına gelmektedir. Bu sorun üzerinde Arge çalışmalarını tamamlayan Pilz, 2010 yılında kullanıcılara sunduğu PSENsgate ürününü geliştirmiştir. Kullandığı RFID teknolojisi sayesinde manipülasyonu minimize eden şalter, bunun yanında entegre reset ve izin butonu sayesinde kilitlemeli kapı uygulamaları için maksimum emniyet seviyesi olan kategori 4 yapıyı tek bir emniyet cihazı ile sağlamaktadır. Ayrıca cihazın yüksek hata teşhisi bildirimi, kilitlenen dilin kırılması gibi fiziksel arızalarda bile kullanıcıya arıza bilgisini vererek sistemin çalışmasını engellemektedir.

Kapılar ve Hücreler için Manipülasyonu zor, Kodlu Emniyet Şalter Çözümleri (PSENcode)



Manyetik emniyet şalterleri bir çok emniyet uygulamasın en ekonomik çözümü olmakla beraber manipülasyona karşı daha etkili farklı özellikli emniyet şalteri gereksinimi ortaya çıkmaktadır.

Pilz’in PSENcode ismi ile kullanıcılara sunduğu emniyet anahtarı RFID teknolojisini kullanarak hem mıknatısla manipüle etmeye bir son vermektedir hem de maksimum emniyet kategorisi seviyesini azaltmadan seri olarak bağlanabilmektedir. Bu kullanıcılara birçok emniyet rölesi yerine tek bir emniyet rölesi kullanarak sistemlerini emniyetli hale getirmelerine olanak sağlamaktadır. Zaman, yer, maliyet gibi artılarının yanında kullandığı transponder teknolojisi ve hata bildirim ledleri sayesinde kullanıcı dostu bir üründür.

Hücre Kapıları için Manipülasyonu Zor Emniyet Menteşesi Çözümü


Operatörlerin üzerinde her gün yeni manipülasyon çözümleri ürettiği emniyet şalterleri kimi zaman yerinden sökülerek karşılığına iliştirilmiş, kimi zaman bir mıknatıs yardımıyla kandırılmış, kimi zaman da bir bant ya da lastik yardımı ile karşılığına iliştirilerek manipüle edilmiştir.

Emniyet çözümleri sunan firmalarda bu manipülasyonları engelleyecek yeni ürünler tasarlamaya devam etmektedirler. 25 ‘i ARGE çalışanlarından oluşan ve bu ürün yelpazesini her geçen gün geliştiren Pilz, en son olarak kullanıcılara sunduğu ürünlerden biride PSENhinge ürün ismi ile piyasaya sürülen emniyet kapı menteşesidir. Bir kapı menteşesinden farksız görüntüde ki ürün kapının açılması ile ayarlanan açı değerine göre sistemin emniyetli duruma geçmesini sağlamakta, kapı kapatılmadan sistemin çalışmasına izin vermemektedir.


EN 954-1 ‘e göre en düşük emniyet seviyesinden en yüksek emniyet seviyesine kadar sıralaması;
Kat B,1,2,3,4

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.