PERPA MAKİNA İLE  ÇEK BORVERK ÜRETİCİSİ FERMAT İŞBİRLİĞİ                        
                        
                            Perpa Makina Türkiye’de yıllardır başarıyla distribütörlüğünü sürdürdüğü Taiwan menşeili FEMCO marka 110’luk CNC borverk ürünlerinin yanına şimdi de Çek Cumhuriyeti’nden FERMAT marka 130, 150 ve 160’lık CNC borverklerini de ürün yelpazesinin içine koydu.                        
                        
                     
                    
                        FERMAT firması Çek Cumhuriyeti’nde 1990’ların başında iki kardeş  tarafından sadece platino tip (yer tipi) ve tabla tipi CNC borverk  üretmek üzere kurulmuş olan bir firmadır.  Firmanın amacı, yüzyıllara  varan köklü Çek takım tezgahı üretim tecrübelerine yeni dünya vizyonunu  ve mühendislik gelişmelerini de katarak müşteri isteklerine daha esnek  ve seri çözümler üretebilen, yüksek verimlilikte ve rekabetçi bir CNC  borverk üreticisi olmaktır. Bu amaç doğrultusunda 1990 başlarında 4  çalışan ile başlayan girişim şu anda 530 çalışanı ile yılda 150 adet CNC  borverk üretim kapasitesine sahip bir dünya markası haline dönüşmüştür.  

 	FERMAT Çek Cumhuriyeti’nde 5 ayrı şehre yayılmış toplam 215.230  metrekarelik bir alanda üretimini sürdürmektedir. Halen kapasitesini  arttırmak için yeni fabrika inşaatlarına da devam etmektedir. 
	 FERMAT’ı rakipleri karşısında öne çıkaran en önemli husus firmanın  sadece borverk üretimine odaklanmış, konusunda uzmanlaşmış olmasıdır.  Firma, dünyadaki çoğu rakibinin aksine tezgah montajı değil gerçek  tezgah üretimi yapmaktadır. Tüm talaşlı imalat firmanın kendi bünyesi  içerisinde yapılmakta, bu da hem kalite kontrolünde kolaylık sağlamakta  hem de müşteri taleplerine göre firmaya üretim esnekliği  kazandırmaktadır. Firma ar-ge çalışmalarına büyük önem vermekte, iki  ayrı fabrikada bulunan iki ayrı mühendislik departmanı sürekli olarak  yeni gelişmeler üzerinde çalışmaktadır. Örneğin sadece 2010 yılında 5,3  milyon dolar değerinde üretim ekipmanı ve tezgah yatırımı yapılmıştır. 

Platino  tip (yer tipi) CNC borverklerin iş mili pinolü 130mm, 150mm veya 160mm  olarak seçilebilmektedir. İş mili pinolü (W ekseni) 1000mm’ye kadar  hareket kabiliyetine sahiptir. Ayrıca RAM hareketi (Z ekseni) mevcuttur  ve 1200mm’ye kadar hareket kabiliyetine sahiptir. Platino tip (yer tipi)  CNC borverklerde X ekseni 28m’ye kadar, Y ekseni ise 6m’ye kadar  çıkabilmektedir. Firmanın şu anda inşaatı devam eden yeni üretim  binasının yapımı tamamlandığında 7,5m Y eksenine sahip platino tip (yer  tipi) tezgahların üretimi de mümkün olacaktır. Ayrıca bu tezgahlara  2000mmX2000mm’den 3500mmX3500mm’ye kadar değişebilen boyutlarda 50 ton  yük kapasitesine kadar çıkabilen CNC döner tablalar ilave  edilebilmektedir. FERMAT CNC döner tablalarını kendisi imal edebilen  sayılı firmalardandır. Bu sebeple müşterinin isteğine göre de tabla  boyutları ve kapasiteleri özel olarak dizayn edilip üretilebilmektedir. 
 
Tabla  tipi CNC borverklerin iş mili pinolleri ise yine 130mm, 150mm veya  160mm olarak seçilebilmektedir. İş mili pinol hareketi (W ekseni) 730mm  veya 1000mm olarak seçilebilmektedir. Eğer istenirse tezgaha RAM  hareketi (V ekseni) de ilave edilebilmektedir. RAM hareketi (V ekseni)  600mm, 900mm,1000mm veya 1200mm olarak seçilebilmektedir. RAM hareketi  vasıtası ile tabla tipi borverklerde de çok uzak noktalara erişme  olanağı oluşmakta, otomatik kafa bağlanabilmekte ve güç daha da  artmaktadır. 

CNC  borverklerin en önemli ve stratejik  parçalarından bir tanesi iş  milleridir. FERMAT iş millerini Brno fabrikasında kendisi imal etmekte  ve ayrı bir bölümde de test etmektedir. İş mili gövdesi sfero dökümden  imal edilmekte, ısıl işlemden geçirilerek sertleştirilmektedir.  İş mili  pinolleri FERMAT tarafından nitritlenerek (azot bileşimi) yine kendi  bünyesinde çok hassas silindirik taşlamalarda üretilmekte ve özel  cihazlarda balans kontrolü yapılmaktadır. Motordan gelen güç iki  kademeli Alman malı ZF marka şanzumanlar ile iş miline iletilmektedir.  Yüksek motor güçleri ve düşük çevrim oranları sayesinde rakiplerine göre  daha yüksek devirlerde maksimum torkları elde edebilmektedir. Son  yıllardaki ar-ge çalışmaları sonucunda iş milindeki hareketli parça  sayısı ciddi olarak azaltılarak parçalar arası sürtünme azaltılmış ve  rakiplerine göre vibrasyon seviyesi ciddi olarak aşağıya çekilmiştir. 
FERMAT  manual ve otomatik tip kafaları da kendisi üretmektedir. Hem hirth  dişli sistemi ile indekslemeli kafaları hem de mikro indexlemeli  (0,001º) kafaları kendisi üretmektedir. Otomatik kafalar, hem otomatik  olarak tezgaha bağlanıp sökülebilirler hem de otomatik olarak açısal  pozisyonlama yapabilirler. Kafa üretimleri için çok hassas simultane 5  eksen tezgahlar kullanılmaktadır.

FERMAT  CNC döner tablaları da kendi bünyesi içerinde üretmektedir. 50ton yük  kapasitesine kadar değişik boyutlarda döner tabla üretimi yapılmaktadır.  Döner tablaların tamamı iki servo motor ve iki pinyon dişli vasıtası  ile tahrik edilmekte ve büyük çaplı çaprak masuralı rulman üzerinde  minimum sürtünme kuvveti ile dönmektedir. Böylece hem dişli  boşluklarının önüne geçilmiş  olmakta hem de sürtünme kuvveti çok  azaldığından çok hassas pozisyonlama ve tabla dönerken kesim  yapılabilmektedir. Tabla sürtünen yüzeyler üzerinde dönmediğinden dolayı  simetrik olmayan dengesiz yüklemelerde de kesinlikle sorun  yaşanmamaktadır. 
	FERMAT dünyanın hemen her noktasına ihracat  yapan bir firma haline gelmiştir. Kanada, Amerika Birleşik Devletleri,  Hindistan, Çin, Brezilya, Almanya, Danimarka, İsveç, Rusya, Türkiye  firmanın belli başlı büyük pazarlarındandır.
                        
                            . . .
                        
                        
                            İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir:
                            Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın
                            görüşüne aykırı olabilir.