Türk Makine İmalatçısı firmalar orta teknoloji seviyesinde ürettiği makinaları genellikle Avrupa, Rusya ve Amerikaya ihracat yapmakta, ancak bu pazarlardan ileri teknoloji ürünü makinalara da talep gelmektedir.
MEVCUT DURUM
Türk Makine İmalatçısı firmalar orta teknoloji seviyesinde ürettiği makinaları genellikle Avrupa, Rusya ve Amerika’ya ihracat yapmakta, ancak bu pazarlardan ileri teknoloji ürünü makinalara da talep gelmektedir. Ortadoğu ve Kuzey Afrika gibi pazarlara ise katma değeri daha düşük makinalar ihraç edilmektedir. Öncelikle sektörün finansman sorunu avantajlı ödeme şartları sunan yabancı imalatçılara karşı yerli fimaları zor durumda bırakmaktadır(Bakınız kaynak:Subcorn Turkey, M. Nail Türker ile yapılan söyleşi,Ekim 2010 sayısı).
FİNANSMAN SORUNUNU GİDERECEK AKILCI YÖNTEM
Türkiye’deki makine imalatçıları ile bu makinelere ihtiyaç duyan ve makineleri kullanan şirketler arasında yapılacak işbirliği sayesinde; maliyet düşürücü, kalite arttırıcı, üretim yönteminde yapılacak önemli değişikliklerle mevcut ürünlerde iyileşme ya da yeni ürünlerin üretimine imkan veren ve böylece yenilik içeren, inovatif makine ve proses hatlarının tasarımı ve üretimi projeleri TÜBİTAK’a ortak proje olarak sunulabilinir. Her iki şirketin ortak projeye yapacağı katkı oranında (örneğin ; %50 - %50 gibi) KOBİ’lerde 500.000.-TL.’ye kadar ilk beş proje için proje maliyetinin en fazla %75’i, daha sonraki projelerde ise en fazla %60 (ortalama %50) oranında tamamen vergi dışı olarak nakit hibe desteği alınabilmektedir. Bu yolla özellikle yerli makine satın alan firma daha ucuza makine tedarik edebilecektir ve böylelikle yerli makinelere olan talep ithal makinelere göre daha cazip hale gelecektir.
Bunlarla beraber sunulacak AR-GE projeleri ile aşağıda sıraladığımız ilave getiriler de elde edilecektir:
- Ortak proje ile 5746 sayılı AR-GE Kanuna ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre projenin her iki ortağına isabet eden proje maliyeti bedeli kadar meblağ AR-GE indirimi olarak Geçici Vergi Beyannameleri ve Kurumlar Vergisi beyannamesi üzerinde vergi matrahından düşülecektir.
- Projede görev alan AR-GE personelin SGK işveren sigorta priminin de %50’si destek kapsamına olup, Devlet tarafından karşılanmaktadır.
- Ayrıca AR-GE personeli ücretlerine ait Gelir Stopaj Vergisinin %80’i vergiden istisna edilmiştir.
- AR-GE indirimi teşviki 2023 yılı sonuna kadar devam edecektir.
- İşveren sigorta primi desteği her bir AR-GE personeli için ilk defa bildirilmeğe başlanılan tarihten itibaren 5 yıl süreyle devam eder.
- Stopaj gelir vergisi istisnası teşviki 2023 yılına kadar devam edecektir
AB’Lİ MAKİNA İMALATÇISI FİRMALARLA ORTAK İMALATTA BULUNMANIN DESTEKLERİ
İzlenecek bu süreçte yerli imal edilen makinelere talep artarken ithal makinelere talep düşeceğinden, yabancı makine imalatçıları Türkiye piyasasındaki paylarını kaybetmemek için yerli makine imalatçıları ile ortak proje yapmak isteyeceklerini düşünmekteyiz.
Bu bağlamda AB fonları gündeme gelecektir. Avrupa Birliğinin H2020 Araştırma ve Yenilik Programından Araştırma ve Yenilik faaliyetleri için % 100, sadece yenilik faaliyetleri için % 70 hibe desteği sağlanabilecektir.. Uluslar arası fondan sağlanan hibe programına dahil olan projeler de aynen TÜBİTAK’ta olduğu gibi diğer Vergisel Teşviklerden yararlanmaktadır.
Türk Makine İmalatçıları AB ülkeleri üye imalatçıları ile EUREKA kapsamında KOBİ’ler için %75, Büyük ölçekli firmalar için % 60 oranında hibe desteği alması için ortak AR-GE projeleri yapabilecektir. EUREKA, pazar odaklı, kısa sürede ticarileşebilecek ürün ve süreçlerin geliştirilmesine yönelik, ağırlığını AB ülkelerinin oluşturduğu 40 ülkeden en az iki ortaklı projelerin desteklendiği uluslararası Ar‐Ge destek programıdır. Programda uluslararası işbirlikleri oluşturulurken, projeler ulusal kaynaklarla desteklenmektedir. Bu kapsamda Türkiye’de EUREKA Programının yürütülmesinden TÜBİTAK sorumludur. TÜBİTAK, EUREKA programına sunulan projeleri TEYDEB 1509 programıyla desteklemektedir. EUREKA projelerine katılan büyük ölçekli firmaların projelerine %60 oranında, KOBİ’lere ise %75 oranında hibe destek sağlanmaktadır. Temmuz 2012‐Haziran 2013 tarihleri arasındaki EUREKA Dönem Başkanlığını Türkiye Üstlenmiştir.
Ayrıca, EUROSTARS Programı; Avrupa Komisyonu ve EUROSTARS üye ülkelerin Avrupa’daki KOBİ’lerin rekabetçiliğinin arttırılması için başlattıkları KOBİ’lere özel, hızlı ve etkin bir destek programıdır. EUROSTARS herhangi bir teknoloji alanı ve sektör ayrımı yapmaksızın Ar‐Ge odaklı faaliyetler yürüten KOBİ’lerin projelerinin desteklenmesini amaçlamaktadır. Avrupa Birliği KOBİ tanımına uygun işletmeler ana ortak (proje koordinatörü) olarak EUROSTARS projesi başlatabilirler. Fakat bu tanıma uygun olmayan işletmeler ve büyük firmalar, gerekirse üniversite veya araştırma kuruluşlarını da yanlarına alarak EUROSTARS projelerinde ortak olarak yer alabilmektedir. EUROSTARS projeleri TÜBİTAK’ın "Uluslararası Sanayi Ar‐Ge Projeleri Destekleme Programı" kapsamında desteklenmektedir. EUROSTARS projelerine katılan büyük ölçekli firmaların projelerine %60 oranında, KOBİ’lere ise %75 oranında hibe destek sağlanmaktadır. EUROSTARS Programı proje başvurularına sürekli açık değildir. Genellikle yılda 2 kere çağrı açılmakta ve son başvuru tarihinden önce projelerin EUROSTARS ofisine internet üzerinden sunulması gerekmektedir (Kaynak: TÜBİTAK)
AVRUPALI MAKİNE İMALATÇILARI İLE BİRLİKTE AR-GE’DEN SONRA SERİ ÜRETİME GEÇİŞTE TEŞVİKLER
Avrupalı makine imalatçıları ile AR-GE projesinden sonra kurulacak iş ortaklığı ile ürünün seri üretimine geçilerek, birlikte iç ve dış pazarlara açılabilecektir. Seri üretim aşamasında, 5.bölge destekleri, Teknolojik ürünler yatırımı desteği ile patent ve faydalı modele bağlı seri üretime geçişte vergisel teşvikler söz konusudur.
Öte yandan Ar-Ge projesini yurtdışında tamamlayıp patentini alan yabancı firmaların ilk defa ülkemizde seri üretime geçiş için üretim faaliyetine başlarlarsa, desteklerden yararlanabileceklerdir :
- Mikro, Küçük ölçekli KOBİ'lere seri üretim için gerekli olan yatırım tutarının %40'lık bölümünü 5 milyon TL.'ye kadar hibe olarak veriliyor.
- Orta ölçekli KOBİ'lerde ilgili oran %30 ve 5 milyon TL.
- Büyük ölçekli firmalarda ilgili oran %10 ve 5 milyon TL.
- Küçük ve Orta Ölçekli KOBİ'ler için 10 milyon TL.'ye kadar faizsiz yatırım kredisi imkanı, 10 milyon TL.'den sonrası için %50 indirimli kredi faiz desteği,
- Yatırım tamamlandıktan sonra ki 1 yıl için üretim için gerekli olan enerji, personel ve kira giderinin %75'i hibe olarak ödeniyor.
Bu çalışmalarla içerdeki makine imalatımız artarak iç piyasa satışlarımız ve ihracatımız artacak, ithalat ise yerli imalatımızın artması nispetinde azalacaktır. Sonuçta dış ticaret açığımızın kapanmasına katkıda bulunulacak, istihdam ve gelir seviyemiz yükselerek toplum olarak refahımız artacaktır.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
