Türkiye'nin ilk fragman tesisi yatırımını gerçekleştirdik

Cem Demir, Türkiye’nin ilk fragman tesisinin kapılarını Ocak ayında açıyor. Trafigura’nın 5 yıl işlettiği ancak Türkiye pazarında umduğunu bulamadığı için terk ettiği tesise Cemdemir Sanayi can verdi ve 2 yıldır sürdürülen revizyon çalışmaları tamamlandı. Bu süreç nasıl ilerledi? Böyle bir tesisin ülkemizde olması stratejik açıdan nasıl bir önem taşıyor? Türkiye’de ilk olan fragman tesisinin ülkemiz ekonomisine ne gibi katkıları olacak? Fragman tesisinin faaliyete geçmesi Demir çelik sektörünü ne denli etkileyecek? Tüm bu sorularımızın cevaplarını Cemdemir Sanayi Ortağı Cem Bilgin sizler için yanıtladı.

Sorularımıza geçmeden önce bizlere kendinizden ve firmanızdan bahseder misiniz?

1979 yılında kurulan bir firmayız. 35 yıldır demir çelik sektöründe faaliyet göstermekteyiz. 1980’li yıllarda Türkiye Demir Çelik İşletmeleri Ege Bölge bayisi ve Türkiye’nin ilk özel sektör çelik üreticisi olan Metaş bayiliği yaparak sektörde yerimizi aldık. Şuanda da Ege bölgesi başta olmak üzere; Marmara, Akdeniz, İç Anadolu ve Türkiye’nin her bölgesine hizmet vermekteyiz.

Ben de 2000 yılında Uluslararası İşletme üzerine eğitimimi tamamladıktan sonra firma bünyesinde göreve başladım. O günden bu güne şirketimiz bünyesinde yıllardır süregelen kalite ve hizmet anlayışımızla beraber sektörümüzün gelişimine de katkı sağlayabilmek adına çalışmalar yapmaktayım.

Müşterilerinize sunmuş olduğunuz ürün ve hizmetlerden bahseder misiniz?

Firmamız demir – çelik sektöründe faaliyet göstermektedir. Nervürlü inşaat demirinin yanı sıra, kangal demir (filmaşin), çelik hasır, tel ve özel üretim malzeme çeşitleriyle proje sahiplerine destek vermekte. 2011 yılında da müşterisi olduğumuz Türk Demir Çelik fabrikalarına en iyi koşul ve kalitede hurda demir tedarik etmek amacıyla kardeş şirketimiz olan Cem HMS AŞ.’yi bünyemize kattık. 2013 yılında ise; yine bu alanında bir adım atarak Cem Demir bünyesinde Türkiye’nin ilk fragman tesisi yatırımını gerçekleştirdik.

Ağırlıklı olarak hangi sektörlere hizmet veriyorsunuz?

Ağırlıklı olarak inşaat sektörüne hizmet veriyoruz. Yeni yatırımlarımızla da Demir- Çelik sektörüne hammadde tedariki yapacağız.

Trafigura’nın 5 yıldır işlettiği ancak Türkiye pazarında umduğunu bulamadı ve tesisi terk etti. Cemdemir ise şimdi bu tesisi yeniden ayağa kaldırıyor. Bizlere bu süreçten, bahseder misiniz? Cemdemir bu kararı nasıl verdi?

Trafigura Türkiye iç pazarında hurda potansiyelini ve tesis ihtiyacını görmüş olmalı ki; ülkemizde böyle büyük bir yatırım yaptı. Avrupa birliği uyum süreciyle beraber çevre bilinci farklı bir boyut kazanacak, geri dönüşüm hacmi artacak ve çevreye duyarlı geri dönüşüm tekniklerine ihtiyaç duyulacaktı.

Ancak Trafigura bu yatırım için geçiş sürecinde olduğumuz şanssız bir döneme denk geldi. Maalesef ülkemizde geri dönüşüm ve hurda pazarına yönelik devlet teşvikleri, yasal düzenlemeler uzun süreçler aldı.

Örneğin tesis ihtiyacını ön plana çıkaran AEEE (Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği) ancak Mayıs 2013’te yürürlüğe girdi. ÖTA (Ömrünü Tamamlamış Araçlar) yasasının yürürlüğe girmesi hala bekleniyor ve yine MKE (Makine Kimya Endüstrisi Kurumu) 60 milyon lira gibi rekor bir yatırım sürecine 2014 yılı itibariyle girmiş bulunmakta. Tabi bu süreçler ve uygulamalar Fragman Tesisi ihtiyacını beraberinde getirmekte.

Bizler de Demir Çelik sektöründe tecrübelerimize ve son dönemlerde hurda alanında yaptığımız girişimimizdeki deneyimlere dayanarak Amerika ve Avrupa’da 1960’lardan bu yana kullanılan bu yöntemin gerekliliğini net olarak gördük.

Tabii yerel bir firma olmamızın da Türkiye süreç ve koşullarına hakim olmakta fayda sağladığını düşünüyoruz. Ülkemizde gerçekleşmekte olan süreçlerde tesisleşmenin şart olduğunu, sürekli gelişmekte olan sektöre yönelik yapılacak olan teşvik ve yatırımların karşılığını bulması için tesisleşerek hurda işleme yöntemlerimizin gelişimi gereğinin kaçınılmaz olduğunu ön görerek bu yatırımı gerçekleştirdik.

Böyle bir tesisin ülkemizde olması stratejik açıdan nasıl bir önem taşıyor. Türkiye’de ilk olan fragman tesisinin ülkemiz ekonomisine ne gibi katkıları olacak?

Demir çelik sektörü bazında baktığımız zaman ülkemizin en önemli ihracat kollarından birisi ve ekonomimize katkısı çok büyük bir pazar olduğunu görüyoruz. Yine çelik tüketicisi birçok sektörün de (beyaz eşya vb.) ihracat payı azımsanamaz.

Önemli ihracat kaynaklarımızın hammaddelerinin büyük bir kısmını yurt dışından ithal ediyor olması ise; ülkemiz ekonomisine sağladığı katma değeri aşağıya çekmekte. 2012 verilerine göre Türkiye, dünya toplam hurda ithalatının %21’ini gerçekleştirerek dünyanın lider hurda ithalatçısı olmuştur. Bu verileri değerlendirdiğimizde iç piyasa hurdası temininin ve kalitesinin arttırılması, bununla beraber maliyetlerinin de düşürülmesi gereksinimi çok açık. Devletin de bu konuda bir takım girişimleri oldu. Örneğin; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2013 yılında Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların (AEEE) Kontrolü Yönetmeliği ile iç piyasa hurdası artışını amaçlayan önemli bir adım atmıştır. Hatta hatırlarsanız birçok elektronik ve beyaz eşya üreticisi firma da bu konuyla ilgili kampanyalar başlatmış bu kampanyalarla eski beyaz eşya, elektronik eşya vb. toplanmasına katkıda bulunmayı hedeflemiştir. Ancak sonucunda beklenen verimlilik elde edilememiştir.

Çünkü ülkemizde hurda ilkel yöntemler kullanılarak parçalandığı için bu ürünleri doğru ve hızlı şekilde ayrıştıracak bir teknolojinin mevcut olmamasından, bu ürünleri işleyecek tesis bulunanamamış, bu girişimin devamı da beklenildiği gibi gelmemiştir. Oysa ki; fragman tesisleri kullanılmış olsaydı yüksek bir fayda ve devamlılık sağlanabilirdi.

Yine önümüzdeki dönem yürürlüğe girecek olan ÖTA (Ömrünü Tamamlamış Araç) yasasıyla da iç piyasa hurda arzında önemli bir artış beklenmekte. Bu yasayla beraber toplanacak olan hurda fragman tesislerinde doğru şekilde işlenebilir ve ayrıştırılabilir. Bu hurdalar ancak fragman tesisinde işlenirse ülkemize ve ekonomimize katkısı olacaktır. Aksi halde yine yapılan yatırımlar hedefine ulaşamaz.

Fragman tesisi, Hurda ithalatını azaltıp, geri dönüşümde hurda kalitesinin artması için önem arz ediyor. Bu noktada fragman tesisinin sağladığı faydalar nelerdir? Fragman tesisinin demir çelik sektörüne ne gibi etkileri olacak?

Fragman Makinesi dünyada sıkça kullanılan ve verimliliği tüm diğer yöntemlere göre çok daha yüksek olan sistemdir. Bu sistem; farklı tekniklerle boşa harcanabilecek materyallerin de geri dönüşümünü sağlayabilmekte ve hurdadan yüksek fayda elde etmeyi mümkün kılmaktadır.

Hurda ürünlerin içerisindeki farklı materyalleri ve değerli metalleri (bakır, çinko, alüminyum gibi) birbirinden rahatlıkla ayırabilmekte, elde edilen hurdanın kullanım kolaylığı ve kalitesi de bu sistemle yükselmektedir. Fragman makinelerinde elde edilerek toz topraktan arındırılmış hurda dünya standartlarında en kaliteli hurdadır. Bu sistemle ayrıştırılmış olan hurda taşıma, işleme ve enerji maliyetlerini düşürür. Demir Çelik tesislerinde ne kadar kaliteli ve ufak parçalar halinde çelik hurda fırınlanırsa eritilme işlemi de o derece hızlı olacak, büyük ölçüde enerji tasarrufu sağlanacak, maliyetler azalırken verimlilik artacaktır. Aynı miktarda kullanılan enerjiyle daha fazla sıvı çelik elde edilecektir.

Fragman tesislerinin çevreye olan katkısı da azımsanamaz. Var olan yöntemlerin maalesef çevre ve hava kirliliği açısından olumsuz etkileri çok fazla. Fragman tesisi kullanımı bu etkileri en aza indirgemekte, atık azalmakta ve daha önce bahsettiğimiz enerji tasarrufuyla sadece maliyetleri aşağıya çekmekle kalmayıp doğal kaynaklarımızı korumaya yönelik de fayda sağlıyor.

Sektördeki rekabet ortamı hakkında düşünceleriniz neler? Sizce sektörde adil bir rekabet ortamı var mı?

Sektörde rekabet ortamı ancak teknolojiyi doğru kullanıp kaliteli hurdaya yönelirsek olabilir. Şuan sektörde belli bir standart olmadığından rekabet ortamından da bahsedemeyiz.

Kısa ve uzun vadede hayat geçirmeyi düşündüğünü projeleriniz neler?

Geri dönüşüm sektörünün en zor bölümü olan Metalden başladık. Hedefimiz; kulvarımızı genişleterek kâğıt, plastik, elektronik hurda alanında yatırımlarımlar yaparak ülkemize ve sanayicilerimize katkı sağlamak.

Son olarak dergimiz aracılığıyla sektöre yönelik iletmek istedikleriniz neler?

Sektördeki firmaların ilkel yöntemleri bırakarak, verimliliği arttıracak yatırımlar yapmalarıyla ve tesisleşmeleriyle sektöre bir standart gelecektir. Bu da rekabet ve ürün kalitesini artıracaktır. Geri dönüşümde çevreyi ve doğal kaynaklarımızı korumanın gerekliliğine mutlaka öncelik verilmelidir.

. . .

İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Sivas İş Dünyası. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.